English
普通话
Theo ông Nguyễn Đức Thanh, Chủ tịch Vinacas, Vinacas mới đây đã tổ chức một đoàn khảo sát tình hình sản xuất điều ở 2 tỉnh trọng điểm là Đồng Nai, Bình Phước. Kết quả cho thấy, vụ điều năm 2014 tại các địa phương này đang diễn ra tương đối thuận lợi.
Kim ngạch kỳ vọng 2,2 tỷ USD
Thời điểm này, nhiều vườn cây bắt đầu cho thu hoạch, khoảng 2 tuần nữa, các địa phương trồng điều trong sẽ bước vào vụ thu hoạch rộ với sản lượng dự kiến sẽ tăng từ 10 – 15% so với cùng kỳ năm ngoái. Tại Bình Phước, điều nhân xô được thương lái thu mua với mức giá dao động từ 26.000 – 27.000 đồng/kg, giá điều tại Đồng Nai thấp hơn một chút, từ 25.000 – 26.000 đồng/kg. Như vậy, giá điều hiện cao hơn năm ngoái từ 1.000 – 4.000 đồng/kg.
Theo số liệu thống kê của Bộ NN&PTNT, trong tháng 2/2014, XK điều đạt 9.000 tấn, đem về 57 triệu USD, lũy kế 2 tháng đầu năm đạt 28.000 tấn, kim ngạch 169 triệu USD, giảm 0,1% về lượng nhưng tăng 2,4% về giá trị so với cùng kỳ. Giá hạt điều XK bình quân đạt 6.058 USD/tấn, tăng 0,82%.
Hoạt động XK điều của Việt Nam tương đối ổn định trong bối cảnh phập phù của nhiều mặt hàng nông sản khác. Đã 8 năm, kể từ năm 2006 – 2013, Việt Nam liên tục giữ ngôi vị quán quân thế giới về XK điều nhân. Năm 2014, Vinacas dự báo, nhu cầu tiêu thụ nhân điều trên toàn thế giới có xu hướng tăng, nhưng giá điều XK không vì vậy mà tăng cao hơn.
Khả năng giá chỉ có thể tương đương với năm 2013 (dao động quanh mức mức 6.000 – 6.300 USD/tấn). Mỹ vẫn là thị trường nhập khẩu (NK) điều lớn nhất của Việt Nam, chiếm khoảng 26% tổng giá trị kim ngạch XK, tiếp đến là Trung Quốc và Hà Lan, với giá trị XK tương đương 20,2% và 9,84%.
Trong năm 2014, các DN XK điều vẫn phải đối mặt với áp lực về những yêu cầu chất lượng ngày càng cao của những thị trường lớn. Chẳng hạn như Luật sửa đổi bổ sung các quy định an toàn thực phẩm (FSMA) của Cục Quản lý thực phẩm và dược phẩm Mỹ (FDA)…
Vinacas đặt mục tiêu XK cho toàn ngành năm 2014 là 180.000 tấn điều nhân các loại, với kim ngạch khoảng 1,8 tỷ USD. Cộng với các mặt hàng dầu vỏ hạt điều và sản phẩm chế biến sâu, như: điều tẩm mật ong, điều rang muối…, kim ngạch XK toàn ngành khoảng 2,2 tỷ USD. Để đạt mục tiêu này, Vinacas đã đề nghị Ngân hàng Nhà nước chỉ đạo các ngân hàng thương mại cấp hạn mức tín dụng cho ngành điều năm 2014 là 19.670 tỷ đồng.
Bên cạnh việc giải quyết tốt vấn đề tài chính, ngành điều bao năm nay vẫn trăn trở với vấn đề nguyên liệu: luôn trong tình trạng phải NK tới 70% nguyên liệu, chính vì vậy không chủ động được về nguồn hàng. Năm 2014, ngành điều dự kiến nếu thu mua 100% nguyên liệu trong nước cũng chỉ đạt khoảng 350.000 tấn, còn 650.000 tấn vẫn tiếp tục phải NK từ thị trường châu Phi (đến tháng 4 mới bước vào vụ thu hoạch).
Bên cạnh đó, các nước châu Phi như Bờ Biển Ngà, Ghana siết chặt quản lý hoạt động XK điều thô sẽ khiến doanh nghiệp (DN) Việt Nam thêm phần khó khăn về nguyên liệu chế biến. Chính vì vậy, DN Việt Nam cần hết sức thận trọng, nếu ký hợp đồng NK ngay từ bây giờ, chắc chắn sẽ không có hàng ngay, mà rủi ro là không nhỏ. Từ nay tới tháng 4, các DN cần tập trung thu mua hết nguồn điều nguyên liệu ở trong nước.
Triệt tiêu gian lận thương mại
Có thể nói, tuy Việt Nam đứng đầu thế giới về XK nhân điều nhưng hàng chục năm nay, tại nhiều địa phương trồng điều, không ít thương lái đã có hành vi buôn gian bán lận nhằm trục lợi, với thủ đoạn ngày càng tinh vi, phức tạp. Tại Bình Phước – “thủ phủ” cây điều, nơi được đánh giá có chất lượng tốt nhất cả nước nhưng gian lận thương mại diễn ra khá phổ biến. Gian thương thường xay trái điều trộn vào hạt điều, ngâm hạt điều trong nước, trộn cát và xi măng phun vào hạt điều trước khi đem bán cho các công ty chế biến.
Không những thế, một vài năm trở lại đây, các thương lái đã mua hạt điều lép với giá chỉ bằng 1/3 – 1/4 giá điều xô trộn vào hạt điều mua của nông dân tại rẫy, bán cho các đơn vị chế biến để kiếm lời.
Vấn nạn này từng được Vinacas gửi công văn đến UBND các tỉnh có vùng nguyên liệu kiến nghị việc đẩy mạnh công tác phối hợp để phát hiện và xử lý nghiêm những hành vi pha trộn tạp chất vào hạt điều. Các cơ quan ban ngành đã tích cực vào cuộc, tuy nhiên, đến thời điểm này, vẫn chưa đủ sức triệt hạ các hành vi gian lận của tư thương.
Nghị định số 80/2013/NĐ-CP, ngày 19/7/2013 của Chính phủ về việc chấn chỉnh gian lận thương mại, làm giảm uy tín, chất lượng sản phẩm, quy định sẽ phạt tiền từ 10 – 30 triệu đồng đối với hành vi cung cấp thông tin sai sự thật, không trung thực về chất lượng sản phẩm, hàng hóa cho người tiêu dùng hoặc trên phương tiện thông tin đại chúng. Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng số tiền phạt như vậy là quá nhỏ so với khoản lợi nhuận mà gian thương thu được, nên chưa đủ sức răn đe.
“Quy định thì có nhưng để bắt quả tang, xử lý đúng người, đúng tội lại không hề đơn giản. Năm 2013, đã bắt quả tang một đối tượng chở 3 bao điều lép nhưng lại phải thả ra, vì không có chứng cứ khẳng định đối tượng này buôn bán điều lép…”, một đại diện Công an huyện Bù Gia Mập (Bình Phước) cho biết
Các chuyên gia cho rằng ngành điều Việt Nam muốn phát triển ổn định, nâng cao giá trị gia tăng thì việc đầu tiên cần làm là phải quét sạch gian thương, giữ ổn định chất lượng hạt điều, từ đó góp phần giữ uy tín, nâng cao vị thế của hạt điều Việt Nam.