English
普通话
Công ty cổ phần VNG vừa công bố báo cáo tài chính kiểm toán bán niên năm 2018, trong đó tiếp tục hé lộ những thông tin về hoạt động của Tiki – một trong những sàn thương mại điện tử hàng đầu hiện nay.
Theo báo cáo này, VNG đã tiếp tục rót thêm gần 122 tỷ đồng để mua cổ phần của Tiki trong đợt chào bán riêng lẻ trong nửa đầu năm 2018. Theo đó, số tiền mà công ty này đầu tư vào Tiki đã vượt quá 500 tỷ đồng. Đây cũng là khoản đầu tư lớn nhất của VNG vào một công ty liên kết được thể hiện trên báo cáo tài chính.
Thực tế, trong hai năm gần đây, bản thân startup này cũng đã “đốt” gần hết số tiền mà VNG đầu tư trước đó. Theo số liệu từ báo cáo thường niên của VNG, Tiki đã lỗ tổng cộng 380 tỷ trong hai năm 2016 và 2017. Tổng số lỗ lũy kế từ khi đi vào hoạt động đến nay đã lên gần 600 tỷ đồng.
Với tốc độ “đốt tiền” như hiện tại, con số hơn trăm tỷ đồng của VNG có lẽ không đủ để startup này “đốt” trong một năm. Nhưng tất nhiên, VNG có lý do để tiếp tục và phải tiếp tục rót vốn vào Tiki dù tốc độ lỗ của doanh nghiệp này ngày càng tăng.
Theo MK News của Hàn Quốc, VNG là một trong ba nhà đầu tư tham gia cùng đợt chào bán riêng lẻ của Tiki hồi đầu năm nay, cùng với JD.com của Trung Quốc và STIC từ Hàn Quốc. Mặc dù quy mô rót vốn của VNG chỉ khoảng 10% tổng đợt huy động (ước tính khoảng 1.300 tỷ đồng), tuy nhiên đây là điều cần thiết để VNG tiếp tục duy trì một tỷ lệ cổ phần sở hữu đủ lớn.
Theo đăng ký kinh doanh sửa đổi đầu tháng 6 của Tiki, JD.com sau đợt phát hành đã sở hữu hơn 21,2% vốn của sàn thương mại điện tử này. Việc tham gia vào đợt mua cổ phần giúp sở hữu của VNG sau đợt phát hành giữ ở mức gần 29%, cao hơn khoảng 8% so với JD.com.
Là người đặt những viên gạch đầu tiên tại Tiki, chắc chắn VNG sẽ không muốn thành quả nuôi lớn startup này bị một nhà đầu tư khác hớt tay trên. Nếu không rót thêm tiền vào Tiki, thực tế sở hữu của VNG đã xuống gần bằng với tập đoàn thương mại điện tử lớn thứ hai ở Trung Quốc, trong khi JD.com vẫn đang có ý định tiếp tục gia tăng sở hữu.
Theo DealstreetAsia, nhiều khả năng trong năm 2019, Tiki sẽ thực hiện vòng gọi vốn Series D với kế hoạch huy động từ 50 – 100 triệu USD và JD.com sẽ là một trong những nhà đầu tư tiềm năng tiếp tục tham gia vào vòng này. Nếu không tiếp tục bỏ thêm vốn trong đợt phát hành đầu năm 2018, có thể cái giá mà VNG phải bỏ ra vào năm 2019 sẽ còn cao hơn khi Tiki vẫn đang tăng trưởng.
Ngoài vấn đề về sở hữu, VNG – với tư cách cổ đông lớn nhất và đang có hệ sinh thái gắn với Tiki, cũng không thể để Tiki hụt hơi trong cuộc đua hiện tại giữa những sàn thương mại điện tử. Sức hấp dẫn của thị trường này, ít nhiều cũng đã được phân tích và mổ xẻ từ lâu.
Dù liên tục đốt tiền nhưng Tiki cũng đang thể hiện với những nhà đầu tư rằng điều đó không phải không có lý do. Doanh thu của Tiki Trading – doanh nghiệp phụ trách việc bán hàng trên trang thương mại điện tử Tiki.vn đã vượt mốc 1.000 tỷ đồng vào năm 2017. Trong ba năm gần nhất, doanh thu trên nền tảng thương mại điện tử này đã tăng gấp gần ba lần.
Tuy nhiên, ngành thương mại điện tử vẫn thường được ví von là “cuộc đua đốt tiền” của đại gia khi mà biên lợi nhuận vô cùng thấp trong khi các chi phí liên quan đến bán hàng, logistics, khuyến mãi thu hút người dùng… đều rất lớn. Khoản lỗ của Tiki, cũng như nhiều tên tuổi khác, chủ yếu do chi phí bán hàng quá lớn.
Lazada đã lỗ liên tiếp 1.000 tỷ đồng/năm trong 2 năm 2015-2016. Tính đến cuối năm 2016, lỗ lũy kế của sàn thương mại điện tử được chống lưng bởi Alibaba đã lên đến hơn 2.700 tỷ đồng. Với việc các đối thủ đang cạnh tranh quyết liệt, không loại trừ khả năng mức lỗ năm 2017 của Lazada đã vượt lên trên con số 1.000 tỷ đồng – khi đó lỗ lũy kế đến cuối năm 2017 có thể lên gần 4.000 tỷ đồng.
Gia nhập thị trường thương mại điện tử Việt Nam chưa đầy 2 năm, Shopee đang chi rất mạnh để thu hẹp khoảng cách. Chính thức ra mắt vào tháng 8/2016, Shopee lỗ 164 tỷ đồng ngay trong năm 2016. Sang năm 2017, mức lỗ tăng lên hơn 600 tỷ đồng – tức gấp đôi so với mức lỗ của Tiki.
Dù vậy, startup này cũng không mấy lo lắng về vồn. Để chuẩn bị cho cuộc chiến dài hơi tại thị trường Việt Nam, Shopee được công ty mẹ là Tập đoàn SEA của Singapore bơm vốn rất mạnh. Trong 6 tháng đầu năm 2018, SEA đã tăng thêm hơn 1.200 tỷ đồng (~50 triệu USD) vốn điều lệ cho Shopee Việt Nam.
Trang thương mại điện tử Sendo của Tập đoàn FPT dù có phần yếu thế, cũng đang trở mình mạnh mẽ hơn. Đơn vị này chỉ huy động được hơn 400 tỷ đồng trong 2 năm 2015-2016 và có bước đi khá dè dặt. Tuy nhiên mới đây Sendo cũng khiến những đối thủ phải chú ý khi huy động được 51 triệu USD từ 8 nhà đầu tư, lần huy động được đánh giá là một trong những vòng gọi vốn lớn nhất từ trước đến nay với một startup Việt.
Tổng giá trị giao dịch trên nền tảng này trong ba năm gần nhất đã tăng gấp gần 20 lần. Và với khoản vốn mới đây, Sendo không giấu tham vọng sẽ tiếp tục mở rộng, hướng tới mục tiêu nâng tổng giá trị giao dịch đạt 1 tỷ USD vào năm 2020.