Cú “thoát chết”
JSI tiền thân là Công ty cổ phần Chứng khoán Hoa Anh Đào được thành lập năm 2009, dưới sự hợp tác của một tổ chức trong nước là Tổng công ty Viglacera và 3 tổ chức ngoại đến từ Nhật Bản gồm: Công ty Chứng khoán Aizawa, Công ty Japan Asia Holdings và Công ty Đầu tư Tanamark. Trong thời gian đầu thành lập, tuy tổ chức trong nước nắm giữ cổ phần chi phối, nhưng Ban điều hành JSI đều do nhân sự Nhật Bản đảm đương.
Với dàn cổ đông ngoại có tiếng không chỉ với thị trường Nhật Bản, mà cả tầm châu Á, những tưởng JSI sẽ mang lại luồng gió mới cho thị trường chứng khoán Việt Nam, nhưng sau 10 năm hoạt động, Công ty làm ăn thua lỗ triền miên, vốn chủ sở hữu “bốc hơi” mạnh.
Tình huống đẩy JSI đứng trước nguy cơ bị xóa sổ hoạt động xuất hiện cách đây 2 năm. Khi đó, theo báo cáo tài chính năm 2017 đã kiểm toán, JSI lỗ lũy kế hơn 11,3 tỷ đồng sau 2 năm 2017 và 2016 liên tiếp thua lỗ, khiến vốn chủ sở hữu giảm còn 30,3 tỷ đồng.
Do đó, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCK) đã yêu cầu JSI phải có biện pháp khắc phục tình trạng vốn chủ sở hữu thấp hơn vốn pháp định, không đảm bảo duy trì hoạt động kinh doanh. Công ty còn bị tạm ngừng giao dịch trên Sở GDCK TP.HCM (HOSE). Đối mặt với tình cảnh cận kề “cái chết”, JSI đã phải ngừng cung cấp một số dịch vụ cốt lõi với hoạt động của công ty chứng khoán, chẳng hạn dịch vụ giao dịch ký quỹ.
Giữa lúc khó khăn bủa vây, vào cuối năm 2017, đầu năm 2018, quá trình đổi chủ tại JSI bắt đầu khi UBCK chấp thuận cho các cổ đông (cả trong và ngoài nước) chuyển nhượng toàn bộ 80,5% cổ phần cho Công ty Chứng khoán Aizawa (Nhật Bản).
Sau thương vụ chuyển nhượng cổ phần này, vào tháng 6/2018, JSI trở thành công ty con của Công ty chứng khoán Aizawa Nhật Bản. Như vậy, từ chỗ chủ nội nắm cổ phần chi phối, JSI đã trở thành công ty chứng khoán 100% vốn ngoại, với cổ đông Nhật Bản nắm giữ gần như tuyệt đối.
Để cứu Công ty thoát khỏi nguy cơ bị ngừng hoạt động, chủ ngoại đã mở hầu bao giúp JSI tăng vốn điều lệ từ 41 tỷ đồng lên 100 tỷ đồng, trong đó cổ đông ngoại – Công ty Chứng khoán Aizawa Nhật Bản sở hữu lượng cổ phần lên gần 98%.
Tuy nhiên, cú rót vốn này của chủ ngoại vào JSI rất “hẻo” so với sự bạo chi của nhiều ông chủ ngoại tại các công ty chứng khoán khác như: Công ty Chứng khoán KIS Việt Nam, Công ty Chứng khoán Maybank Kim Eng, Công ty Chứng khoán KB Việt Nam… Thực tế, sau các đợt bơm tiền mạnh của ông chủ ngoại, hiện các công ty này có mặt trong Top những công ty chứng khoán có vốn nghìn tỷ trên thị trường chứng khoán Việt Nam.
Bước lùi quản trị và sản phảm dịch vụ còn mờ nhạt
Như để đổi vận thua lỗ, JSI đã cố làm mới nhiều điều, theo đó, cùng với việc chuyển trụ sở chính đến địa điểm mới: tầng 14, TNR Tower (54A Nguyễn Chí Thanh, Hà Nội), đội ngũ nhân sự cũng được làm mới với các vị trí chủ chốt đa phần đến từ Nhật Bản. Trong đó, Ban quản trị, Ban điều hành đều do một tay ông Tsuyoshi Imai nắm giữ khi đảm đương cả chức Chủ tịch Hội đồng quản trị lẫn Tổng giám đốc.
Đây được coi là bước lùi về quản trị trong bối cảnh nhà quản lý đang thúc đẩy các công ty chứng khoán, doanh nghiệp niêm yết tách bạch nhân sự nắm giữ chức chủ tịch hội đồng quản trị và tổng giám đốc. Ngoài ra, các vị trí chủ chốt khác tại JSI như phó tổng giám đốc phụ trách khối nghiệp vụ, bộ phận tư vấn… cũng đều do nhân sự Nhật Bản nắm giữ.
Trụ sở mới, người mới, nhưng nhìn vào sản phẩm, dịch vụ của JSI lại chưa tạo được dấu ấn trên thị trường, khi vẫn quẩn quanh với các dịch vụ: môi giới và tư vấn đầu tư; tư vấn mua bán và sáp nhập doanh nghiệp, ứng trước tiền bán chứng khoán… Kết quả kinh doanh mới nhất cho thấy, Công ty vẫn còn lỗ lũy kế.
Theo báo cáo tài chính quý IV/2018, JSI còn lỗ lũy kế gần 11 tỷ đồng, vốn chủ sở hữu là 89,7 tỷ đồng.