Tín dụng đen làm ‘nóng’ nghị trường

Trong phiên chất vấn tư lệnh ngành Công an – Bộ trưởng Tô Lâm ngày 4/6, một trong các vấn đề nhức nhối mà các đại biểu đặt câu hỏi chính là tín dụng đen ngày càng “vươn vòi bạch tuộc”, gây bức xúc trong dư luận.

Tín dụng đen thường là các hình thức cho vay không thế chấp, góp vốn, góp tài sản kinh doanh với lãi suất rất cao (từ 100% – 300%, thậm chí lên đến 700%/ năm). Hoạt động này đang rất phức tạp, thậm chí công khai thách thức cơ quan quản lý và dư luận xã hội.

“Alo là có tiền”

Dịch vụ cho vay tiền mặt tại các thành phố lớn như Hà Nội, Tp.HCM diễn ra rất sôi động với quảng cáo tràn lan tại cột điện, bờ tường cùng đủ các chiêu trò và lời mời gọi để thu hút người vay. “Cho vay tiền mặt với lãi suất 3.000-11.000 đồng/ngày”, “Vay không cần thế chấp”, “Alo là có tiền”… được các đầu mối quảng cáo rộng rãi.

Tham gia chất vấn Bộ trưởng Bộ Công an, nhiều đại biểu đề cập đến việc thời gian qua, hoạt động tín dụng đen đang len lỏi vào mọi ngóc ngách, từ thành thị tới nông thôn, từ miền xuôi lên miền ngược.

Hệ lụy của tín dụng đen kéo theo nhiều loại tội phạm về trật tự xã hội như giết người, cưỡng đoạt tài sản, cố ý gây thương tích, bắt cóc nhằm chiếm đoạt tài sản hay gây rối trật tự công cộng…

Đánh giá cao sự chỉ đạo sát sao của Chính phủ trong công tác đấu tranh phòng chống tín dụng đen, tuy nhiên, đại biểu Nguyễn Sỹ Cương (Đoàn Ninh Thuận) dẫn báo cáo cho thấy, 5 tháng đầu năm 2019 mới xử lý được 933 băng nhóm của loại tội phạm này, giảm không nhiều so với năm 2018. Điều đáng quan tâm là trong 2.500 vụ liên quan đến tín dụng đen của năm 2018 chỉ có 34 vụ bị xử vì cho vay nặng lãi.

Đại biểu Nguyễn Sỹ Cương và đại biểu Trần Văn Tiến (Đoàn Vĩnh Phúc) đề nghị Bộ trưởng Tô Lâm cho biết nguyên nhân tại sao hoạt động tín dụng đen lại gia tăng trong thời gian gần đây và Bộ có giải pháp gì để ngăn chặn hoạt động tín dụng đen.

Trong khi đó, đại biểu Nguyễn Ngọc Phương (Đoàn Quảng Bình) nêu tình trạng nhiều gia đình bất an, lo lắng trước nguy cơ tiềm ẩn vì con cái, thành viên trong gia đình dính phải tình trạng nợ nần từ vay tín dụng đen.

Trả lời chất vấn của các đại biểu Bộ trưởng Tô Lâm cho biết hiện nay, tội phạm tín dụng đen thường lợi dụng quan hệ dân sự – kinh tế giữa người vay và người đi vay để tiến hành hoạt động tội phạm.

Theo Bộ trưởng, người đi vay có dấu hiệu liên quan đến hoạt động tội phạm, bởi nếu sản xuất kinh doanh bình thường thì rất khó có điều kiện, đủ điều kiện kinh doanh trả lãi cao lên tới 300%.

Hành động của ngành công an

“Người đi vay cũng có mục tiêu để vi phạm pháp luật không lành mạnh như cờ bạc, buôn bán hàng lậu, gian lận thương mại, hoặc lừa đảo. Họ cần một số tiền rất nhanh để giải quyết ngay cho một phi vụ, bất chấp lãi suất rất cao.

Trong khi đó, những người cho vay lập ra các tổ chức tín dụng đen cũng là nhóm tội phạm, lập quỹ tín dụng đen để cho vay, đứng đằng sau một là ông chủ bản thân là đối tượng hình sự, không thì cũng là đối tượng nuôi chăn dắt đối tượng tín dụng đen”,

Bộ trưởng Tô Lâm nói và nhấn mạnh tín dụng đen là giới hạn phạm vi của tội phạm hình sự. Từ quan hệ dân sự diễn biến trở thành quan hệ hình sự.

Từ những phân tích trên, Bộ trưởng đưa ra 3 giải pháp nhằm hạn chế loại băng nhóm tội phạm này.

Thứ nhất, Bộ Công an cần tiếp tục duy trì khí thế tấn công, trấn áp mạnh mẽ tội phạm vi phạm pháp luật liên quan đến tín dụng đen như hiện nay.

Thứ hai, về mặt pháp luật, Bộ trưởng Bộ Công an khẳng định những đối tượng đang lợi dụng kẽ hở của luật pháp để gây khó khăn cho việc xử lý loại tội phạm này. Bộ trưởng đề xuất khẩn trương có hướng dẫn để giải quyết những khó khăn, vướng mắc liên quan đến xử lý tội phạm tín dụng đen.

Thứ ba, Bộ trưởng Bộ Công an đề nghị phía ngân hàng tiếp tục đa dạng hóa các hình thức cho vay, tạo điều kiện cho người dân tiếp cận vốn ngân hàng, vốn lành mạnh, không cho tín dụng đen có đất hoạt động.

Ngay trước phiên chất vấn Bộ trưởng Bộ Công an, Ngân hàng Nhà nước đã ban hành kế hoạch hành động cho ngành ngân hàng, gồm 7 nội dung nhằm hạn chế tín dụng đen.

Một trong những yêu cầu của người đứng đầu ngành là toàn hệ thống ngân hàng phải quản lý cán bộ, nhân viên chấp hành nghiêm các quy định của pháp luật. Các nhân viên ngân hàng không được tham gia các hoạt động liên quan đến tín dụng đen.

Cùng với đó, Thống đốc Lê Minh Hưng cũng yêu cầu tiếp tục huy động tối đa nguồn vốn nhàn rỗi, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ, phát triển các dịch vụ cho vay, thanh toán trực tuyến, đơn giản quy trình, thủ tục vay vốn.