Thuế chuyển nhượng Chứng khoán: Nhà đầu tư nước ngoại bị "oan"

Thuế chuyển nhượng CK: Nhà đầu tư nước ngoài bị “oan”

Hiệp hội các nhà đầu tư tài chính VN (VAFI) vừa phản ánh một số nhà đầu tư nước ngoài (không thành lập pháp nhân DN tại VN) bị đóng thuế “oan” với mức thuế quá cao đối với việc chuyển nhượng chứng khoán tại các Cty cổ phần không đại chúng theo tinh thần Công văn 12501/BTC – CST ngày 20/09/2010 của Bộ Tài chính.

Cũng theo VAFI, trong 2 năm qua, hầu như không có 1 qũy đầu tư mới nào vào VN, bản thân các Cty quản lý quỹ nước ngoài hoạt động lâu năm tại thị trường VN cũng không thể huy động được vốn, một trong những yếu tố đó là sự hay thay đổi về chính sách thuế đối với nhà đầu tư gián tiếp nước ngoài.

Mâu thuẫn từ công văn hướng dẫn

VAFI cho rằng có sự mâu thuẫn trong Công văn 12501 đó là: Điểm 1 của Công văn 12501 có qui định về việc phân biệt giữa chuyển nhượng chứng khoán và chuyển nhượng vốn đối với chuyển nhượng cổ phần trong Cty cổ phần như sau: Tổ chức cá nhân chuyển nhượng cổ phần trong các Cty đại chúng theo qui định của Luật Chứng khoán là chuyển nhượng chứng khoán, áp dụng qui định về thuế đối với chuyển nhượng chứng khoán. Tổ chức, cá nhân chuyển nhượng cổ phần trong các Cty cổ phần không thuộc trường hợp nêu trên áp dụng qui định đối với hoạt động chuyển nhượng vốn.

Từ cách phân biệt như trên để qui định nhà đầu tư nước ngoài (không thành lập DN ở VN) đóng thuế chuyển nhượng vốn với dạng Cty không đại chúng với thuế suất là 25%, còn với Cty đại chúng là 0,1%/doanh thu.

Tuy nhiên, theo VAFI cách phân biệt như trên là không có cơ sở pháp lý, không có logic nếu theo tinh thần của Luật DN và Luật Chứng khoán.

Dẫn chứng Điểm 1, Điều 6 của Luật Chứng khoán, VAFI đưa ra khái niệm: Chứng khoán là bằng chứng xác nhận quyền và lợi ích hợp pháp của người sở hữu đối với tài sản và phần vốn của tổ chức phát hành.

Bên cạnh đó, theo Điều 25, Luật Chứng khoán, Cty đại chúng chỉ khác Cty không đại chúng ở số lượng cổ đông (trên hoặc dưới 100 cổ đông), còn về bản chất vẫn là Cty cổ phần. Khi nhà đầu tư thực hiện việc chuyển nhượng cổ phần tức là thực hiện việc chuyển nhượng chứng khoán.

25% hay bao nhiêu?

Theo VAFI không thể áp dụng loại thuế suất 25% cho hoạt động chuyển nhượng chứng khoán đối với nhà đầu tư nước ngoài vì nhà đầu tư gián tiếp nước ngoài thường rất đa dạng về mô hình tổ chức và tính chất hoạt động, đa phần là huy động vốn ở nước ngoài và thành lập pháp nhân ở nước ngoài, có thể hoạt động thường xuyên và không thường xuyên ở VN, thông lệ quốc tế phổ biến để đánh thuế thu nhập đối với hoạt động chuyển nhượng chứng khoán là dùng phương pháp thuế khoán tính trên tổng giá bán (như hiện nay đang áp dụng là 0,1%/ tổng giá bán). Khi đặt vấn đề tính thuế chuyển nhượng với thuế suất 25% cho từng giao dịch thì làm sao có thể tính được toàn bộ chi phí bao gồm: Chi phí chênh lệch tỉ giá đối với toàn bộ vốn đầu tư cho nhiều mã chứng khoán, chi phí hoạt động cho toàn bộ quỹ, chi phí trích lập dự phòng…

Có những quỹ mạo hiểm chuyên đầu tư vào DN tư nhân ở lĩnh vực CNTT có đến 90% vốn đầu tư của quỹ đang bị thua lỗ. Nếu đặt vấn đề thu 25% thuế trên chênh lệch giá bán giá mua (hầu như không tính được các loại chi phí khác) thì làm sao đủ bù đắp cho tất cả các giao dịch thua lỗ?

VAFI cũng cho rằng, trong bối cảnh thị trường chứng khoán VN hiện nay, toàn bộ danh mục đầu tư vào cổ phiếu niêm yết đều thua lỗ, giả sử có vài DN chưa phải Cty công chúng có lãi và nhà đầu tư nước ngoài thực hiện việc bán cổ phần thì việc tính thuế suất 25%  liệu có trang trải được tất cả các khỏan thua lỗ không?

Thực tế đã có một số nhà đầu tư nước ngoài phải đóng thuế chuyển nhượng chứng khoán với thuế suất 25% (từ chênh lệch giá bán và giá mua), trong thời gian tới đây, khi nhiều quỹ đến thời hạn thoái vốn để đóng quỹ thì vấn đề này sẽ trở nên rắc rối.