English
普通话
Nếu quy định cấm NĐT mua bán một mã cùng phiên ở nhiều tài khoản khác nhau là không cần thiết, việc sửa đổi Thông tư 74 theo hướng cởi trói rào cản giao dịch, tạo thuận lợi nhất cho dòng tiền dịch chuyển, là nên làm, dù Thông tư 74 mới có hiệu lực hơn 3 tháng nay.
Việc quản lý thao túng giá theo cách hạn chế giao dịch cùng chiều đang cho thấy tính không hiệu quả.
Chính thức có hiệu lực từ 1/8/2011, Thông tư 74/2011/TT-BTC, một văn bản chính sách được cả thị trường chờ đợi hơn 2 năm trước đó để được cởi trói 2 quyền giao dịch cơ bản của NĐT, nay đang đứng trước một thực tế: quá nhiều NĐT vi phạm quy định giao dịch tại Thông tư này. Vấn đề khó xử nhất là các vi phạm này hầu như chỉ là lỗi vô tình của NĐT, do họ không hiểu rõ quy định, trong khi CTCK không hỗ trợ NĐT kiểm soát được sai phạm và UBCK thì chưa quyết được việc nên xử lý như thế nào…
Trên 1.000 NĐT đã vi phạm Thông tư 74
Thống kê từ UBCK cho biết, sau hơn 3 tháng Thông tư 74 có hiệu lực thi hành, đã có hơn 1.000 lượt NĐT vi phạm quy định khi giao dịch ngược chiều 1 mã chứng khoán trong 1 ngày giao dịch trên ít nhất 2 tài khoản mở tại các công ty chứng khoán khác nhau. Theo quy định tại thông tư này, NĐT được quyền mở nhiều tài khoản tại nhiều CTCK khác nhau, nhưng khi giao dịch tại 1 mã chứng khoán thì chỉ được cùng mua – cùng bán trong phiên trên 1 tài khoản tại 1 CTCK. Tuy nhiên, NĐT dường như không nhớ quy tắc này. Trong khi đó, các CTCK không có thông tin liên thông, nên họ không thể biết được tình trạng lệnh của cùng NĐT đang đặt ở CTCK khác. Vấn đề này nhiều CTCK đã từng nêu trên Báo ĐTCK từ trước khi Thông tư 74 có hiệu lực, nhưng nay bất cập đang được hiển thị rõ ràng bằng con số NĐT vi phạm trong vòng 3 tháng qua.
Bản chất của quy định hạn chế giao dịch ngược chiều tại 2 tài khoản khác nhau của NĐT trong từng phiên, theo UBCK, là nhằm ngăn ngừa khả năng thao túng giá chứng khoán. Tuy nhiên, trong hơn 1.000 NĐT đã vi phạm Thông tư 74 tính đến thời điểm này, rất nhiều trường hợp là giao dịch đơn thuần, NĐT hoàn toàn không có động cơ thao túng giá. Việc quản lý thao túng giá theo cách hạn chế giao dịch cùng chiều như Thông tư 74 đang cho thấy tính không hiệu quả và có lẽ, đây không phải là cách chống thao túng giá như dự tính ban đầu của cơ quan quản lý thị trường.
Câu hỏi đặt ra lúc này là UBCK sẽ ứng xử ra sao với 1.000 NĐT đã vi phạm Thông tư 74? Thực tế, nếu không có chế tài thì vi phạm giao dịch tại Thông tư 74 sẽ ngày càng tràn lan (và điều này đồng nghĩa với việc quy định tại Thông tư 74 là vô hiệu), nhưng nếu xử phạt thì tại Nghị định 85/2010/NĐ – CP hiện chưa có quy định xử phạt cho hành vi này, trừ khi hành vi giao dịch cùng 1 mã chứng khoán trên 2 tài khoản khác nhau đó được xác định có mục đích thao túng giá.
Ứng xử với bất cập
Thông tư 74 không phải là văn bản pháp quy đầu tiên bộc lộ sự bất cập ngay khi có hiệu lực. Trước đó, Quyết định 27/2007/QĐ-UBCK yêu cầu CTCK phải tách bạch tài khoản tiền gửi của NĐT tại ngân hàng cũng đã bộc lộ bất cập ngay khi thực thi khi rất ít CTCK chấp hành quy định này. Quyết định này sau đó đã phải giãn 1 năm sau mới có hiệu lực để các CTCK sắp xếp việc tách bạch tài khoản tiền gửi của NĐT, nhưng đến nay, sau hơn 3 năm đi vào thực thi, vẫn có một số CTCK không tuân thủ hoặc chỉ tuân thủ một phần. Trong Công văn số 3210 gửi các CTCK ngày 4/10/2011, UBCK cho biết, công tác kiểm tra, giám sát của UBCK đã phát hiện ra một số CTCK không tuân thủ yêu cầu tách bạch tiền gửi của NĐT và UBCK tiếp tục yêu cầu các CTCK thực hiện quy định này.
Tuy nhiên, việc CTCK không tuân thủ quy định về tách bạch tài khoản, đó là sự cố tình vi phạm, còn việc NĐT không tuân thủ quy định về giao dịch tại Thông tư 74, phần lớn là do lỗi vô tình. “NĐT có lẽ đã không thấu hiểu quy định tại Thông tư 74 vì khi chúng tôi rà soát danh sách những người đã vi phạm, không thấy có động cơ thao túng giá”, lãnh đạo UBCK cho biết. Chính vì vi phạm vô tình này mà hướng xử lý của UBCK trước mắt là: một mặt yêu cầu các Sở GDCK, để các Sở GDCK yêu cầu các CTCK hướng dẫn rõ cho NĐT hiểu quy định giao dịch tại Thông tư 74; mặt khác, UBCK sẽ xem xét hướng sửa đổi những bất cập để phù hợp hơn với thực tế.
Theo ý kiến nhiều CTCK, quan trọng nhất khi xem xét Thông tư 74 là UBCK cần cân nhắc có cần thiết hay không việc yêu cầu NĐT chỉ được giao dịch ngược chiều với 1 mã chứng khoán trong 1 phiên tại 1 CTCK. Nếu điều này là cần thiết thì rõ ràng, UBCK, Sở GDCK phải có biện pháp kỹ thuật để ngăn chặn các lệnh ngược chiều của cùng 1 NĐT tại các CTCK khác nhau. TTCK hiện có hơn 1 triệu tài khoản được mở và không thể hy vọng tất cả các NĐT đều hiểu và có ý thức rõ ràng về ranh giới vi phạm giao dịch. Tuy nhiên, nếu quy định trên là không cần thiết, việc sửa đổi Thông tư 74 theo hướng cởi trói rào cản giao dịch, tạo thuận lợi nhất cho dòng tiền dịch chuyển, là nên làm, dù Thông tư 74 mới có hiệu lực hơn 3 tháng nay.