Theo thống kê chưa đầy đủ, hiện HAGL đang thế chấp gần 252 triệu HAG và 316 triệu HNG để bảo lãnh 7.942 tỷ đồng các khoản vay trái phiếu và vay dài hạn từ quý II/2015. Thông tin mới nhất về những khoản vay thế chấp trên là Ngân hàng ACB, chi nhánh Gia Lai, đã bán giải chấp gần 6 triệu cổ phiếu HNG của HAG để thu hồi nợ.
Bán tháo cổ phiếu thế chấp
Hoàng Anh Gia Lai đã phải công bố thông tin liên quan đến giao dịch trên là bán 5.820.000 cổ phiếu của CTCP Nông nghiệp Quốc tế Hoàng Anh Gia Lai (HNG) trong khoảng thời gian từ 01/03 đến 04/03/2016. Người thực hiện là Ngân hàng ACB – Chi nhánh Gia Lai – nhằm giải chấp chứng khoán cầm cố để thu hồi nợ vay.
Sau giao dịch, sở hữu của HAG tại HNG giảm xuống còn hơn 543 triệu cổ phiếu, tương đương tỷ lệ 76,69%. Đặc biệt, thời gian ACB thực hiện giao dịch, cổ phiếu HNG được giao dịch rất thấp ở mức 7.700 đồng – 8.100 đồng/cổ phiếu. Đây là mức giá giảm xuống tận đáy sau nhiều phiên bán sàn liên tiếp từ đỉnh trên 30.000 đồng/cổ phiếu xuống dưới mệnh giá.
Câu hỏi đặt ra là khi các thế chấp vay vốn về dưới giá trị thế chấp vài chục phần trăm thì liệu có xảy ra áp lực giải chấp ồ ạt như ACB đã làm. Các tài sản thế chấp khác của HAG cũng bị sụt giảm rất mạnh sẽ làm mất cân đối nghiêm trọng khoản vốn vay của HAG là 25.400 tỷ.
Sự suy thoái thị giá cổ phiếu khiến hàng nghìn tỷ đồng tài sản trên sàn chứng khoán của ông Đoàn Nguyên Đức – Chủ tịch HĐQT – cũng “bốc hơi” nhanh chóng. Với hơn 342,7 triệu cổ phần HAG nắm giữ, tài sản của ông Đoàn Nguyên Đức đã bốc hơi khoảng 5.000 tỷ đồng. Tài sản tính theo giá cổ phiếu của ông Đức chỉ còn hơn 2.700 tỷ đồng.
Trong đó, có rất nhiều khoản cổ phiếu đã đem cầm cố như: dùng 79,93 triệu cổ phiếu HAG đang nắm giữ làm tài sản đảm bảo cho 950 tỷ đồng trái phiếu bán cho BIDV. Tập đoàn cũng có khoản nợ vay 452 tỷ đồng ngắn hạn và 724 tỷ đồng vay dài hạn với ngân hàng Liên doanh Lào – Việt.
Hoàng Anh Gia Lai còn thực hiện vay dài hạn ngân hàng Eximbank – Sở giao dịch một, dư nợ tính đến ngày 30/06/2015 là 3.057 tỷ đồng, khoản vay được đảm bảo bởi tổng giá trị tài sản hình thành trong tương lai từ dự án “Trung tâm thương mại Hoàng Anh Gia Lai Myanmar”.
Các ngân hàng khác như Sacombank và ACB, HDBank cũng góp mặt trong danh sách chủ nợ của Tập đoàn này với số vốn tín dụng tài trợ lần lượt là 1.200 tỷ đồng, 135 tỷ đồng, 120 tỷ đồng – tính đến thời điểm cuối tháng 6/2015.
Các khoản đầu tư gặp khó khăn
Cho đến thời điểm hiện tại, HAGL vẫn xin gia hạn báo cáo tài chính quý IV/2015, nhưng các khoản nợ mà HAGL đang phải gồng mình gánh khoảng 25.450 tỷ đồng – tăng 7.323 tỷ đồng so với thời điểm đầu năm 2015.
Lãi vay ngân hàng và trái phiếu trong ba quý đầu năm 2015 lên tới 750 tỷ đồng – tăng 88% so với cùng kỳ năm trước, làm tăng chi phí tài chính mà HAGL phải trả lên đến 853 tỷ đồng.
Gần đây vào cuối tháng 1/2016, thị trường rộ lên tin đồn Ngân hàng Nhà nước tiến hành thanh tra các khoản nợ của HAG. Sau đó, NHNN nhận định các khoản đầu tư, vay nợ đều có tài sản thế chấp. Hơn nữa, trong cơ cấu nợ hiện tại của HAGL, nợ trung – dài hạn khá lớn và đều là nợ nhóm một (nợ có đủ khả năng thu hồi đầy đủ cả gốc và lãi đúng thời hạn), không phải là nợ xấu.
Với giá cổ phiếu loanh quanh vùng 8.000/cổ phiếu, giá trị vốn hóa chỉ còn khoảng 6.635 tỷ đồng. Các hạng mục đầu tư mới vào nông nghiệp không hiệu quả “thần thánh” như những lời đồn thổi: chăn nuôi bò, cao su, mía đường và cả bất động sản đều cho thấy dấu hiệu giảm sút.
Công ty Chứng khoán HVS Việt Nam nhận định, nguyên nhân chủ yếu dẫn đến sự sa sút đáng kể của cổ phiếu HAG chính là khoản nợ phình to do tập đoàn này mở rộng ngành nghề kinh doanh.
Tính đến cuối quý III/2015, báo cáo tài chính hợp nhất đã cho thấy Hoàng Anh Gia Lai nợ hơn 30.700 tỷ đồng, chiếm trên 64% tổng tài sản. Số nợ đã liên tục gia tăng qua các quý. Trong đó, riêng tổng nợ vay lên đến trên 25.400 tỷ đồng. Còn công ty Chứng khoán VPBS cho biết, 50% nợ dài hạn của Hoàng Anh Gia Lai sẽ đến hạn trả vào năm 2016-2017.
Hoàng Anh Gia Lai đã phải tìm nhiều cách để bán bớt tài sản nhằm giải quyết nợ nần nhưng vẫn chưa thành công. Năm 2015, Hoàng Anh Gia Lai từng xúc tiến bán 50% cổ phần ở Nhà Hoàng Anh, nhưng thương vụ bất thành vì thuế suất trên lợi nhuận chuyển nhượng vốn tại Myanmar quá cao (40%). HAGL vẫn còn rất nhiều tài sản như diện tích cao su, cọ, mía đường… là những lĩnh vực phải đối mặt với nhiều rủi ro, giá giảm về đáy thấp.
Trước đây, nhà đầu tư đã quá kỳ vọng vào mảnh kinh doanh từ chăn nuôi bò, đóng góp vào doanh thu và lợi nhuận rất lớn. Tuy nhiên, trước áp lực cạnh tranh gay gắt từ thịt bò ngoại của Úc, Mỹ… rồi việc Vissan, một công ty kinh doanh thực phẩm, dừng mua bò của Hoàng Anh Gia Lai ngay sau lần hợp tác đầu tiên vào tháng 2/2015 đã khiến cho chiến lược chăn nuôi bò đang có nhiều thay đổi.
Còn trong lĩnh vực cao su, giá hành sản xuất mỗi tấn mủ cao su là 1.200-1.400 USD, Hoàng Anh Gia Lai gần như đang khai thác mủ trong tình trạng hòa vốn. 42.500 ha đầu tư chi phí lớn, dẫn đến những áp lực của lãi vay, nợ gốc vẫn đè nặng