Thận trọng khi ngân hàng ồ ạt tăng vốn!

Ồ ạt tăng vốn

Mùa đại hội đồng cổ đông các ngân hàng đang diễn ra. Tâm điểm của mùa đại hội này, bên cạnh báo cáo kết quả kinh doanh (KQKD) khởi sắc mạnh trong năm 2017, là kế hoạch tăng vốn ồ ạt của các ngân hàng. Mở đầu là VPBank với kế hoạch tăng vốn trong năm 2018 lên tới 77%. Hội đồng quản trị ngân hàng này đã trình đại hội đồng cổ đông kế hoạch tăng vốn thông qua năm đợt phát hành, bao gồm: chia cổ tức, cổ phiếu thưởng, chào bán riêng lẻ… Tại kỳ họp lần này, cổ đông VPBank được nhận “mưa” cổ phiếu nhờ ngân hàng lãi lớn.

Theo đó, ngân hàng chia cổ tức 20% tiền mặt cho số cổ phần được ưu đãi cổ tức, tương ứng số tiền 146 tỉ đồng. Các cổ đông sở hữu cổ phần phổ thông được chia cổ tức bằng cổ phiếu với tỷ lệ hơn 30% và chia ngay trong quí 2-2018. Thêm vào đó, sau khi mua lại toàn bộ 73,22 triệu cổ phiếu ưu đãi cổ tức phát hành hồi năm 2015 thành cổ phiếu quỹ, VPBank sẽ chia toàn bộ cho cổ đông hiện hữu.

Theo ngân hàng này, nếu tăng vốn thành công, tỷ lệ an toàn vốn (CAR) mới sẽ đạt 18% sau khi đạt mức 14,6% vào cuối năm 2017 (nếu tính theo Basel II thì CAR đạt 12,6%, ở một khoảng cách rất an toàn so với mức quy định tối thiểu 8% của Thông tư 41). Chưa hết, lãnh đạo VPBank cũng hé lộ rằng vào kỳ họp đại hội đồng cổ đông thường niên năm 2019, hội đồng quản trị dự kiến sẽ tiếp tục xin ý kiến chia cổ tức, thưởng cổ phiếu với tỷ lệ rất cao (hơn 60%) cho cổ đông.

Trong khi đó, SHB cũng vừa có báo cáo kết quả gửi Ủy ban Chứng khoán Nhà nước về việc phát hành thành công hơn 83,9 triệu cổ phiếu để trả cổ tức cho cổ đông hiện hữu. Theo đó, việc phát hành thành công cổ phiếu lần này đã giúp ngân hàng tăng thêm vốn điều lệ gần 900 tỉ đồng từ mức 11.197 tỉ đồng lên 12.036 tỉ đồng. Ngân hàng Quốc tế (VIB) dự kiến chia cổ tức 5% bằng tiền mặt và 31% bằng cổ phiếu thưởng cho cổ đông trong lần họp này, đồng thời sử dụng cổ phiếu quỹ để thưởng cho nhân viên. LienVietPostBank cũng dự kiến tăng tỷ lệ trả cổ tức từ 12% lên 15%.

Bên cạnh nhóm ngân hàng chia cổ tức cao, cũng có ngân hàng “đặc biệt” không chia cổ tức, mà giữ lại như Techcombank. Ngân hàng này vừa hút được một khoản đầu tư rất “khủng” 370 triệu đô la Mỹ, nên có lẽ vốn không phải là vấn đề. Dù chưa có phương án tăng vốn điều lệ nhưng vốn chủ sở hữu của Techcombank tính tới cuối năm 2017 là rất lớn, đạt hơn 22.400 tỉ đồng, cao nhất trong khối ngân hàng thương mại cổ phần.

Tại nhóm ngân hàng thương mại cổ phần gốc quốc doanh, do cổ đông nhà nước vẫn chiếm cổ phần đa số nên việc tăng vốn bằng cách chia cổ tức bằng cổ phiếu hay phát hành cổ phiếu thưởng gặp khó khăn hơn rất nhiều. Đơn cử như tại Vietcombank, ngân hàng này trong vài năm gần đây có mong muốn tăng vốn nhằm đáp ứng nhu cầu tăng trưởng mọi mặt nhưng vẫn chưa được đáp ứng. Trong hai năm 2016 và 2017, Vietcombank đã phải huy động lượng lớn trái phiếu kỳ hạn dài để cải thiện vốn cấp 2, nâng hệ số CAR. Song song với đó, Vietcombank đã triển khai giải pháp bán vốn cho nhà đầu tư nước ngoài, với khoảng 7% cho quỹ GIC (Singapore) và đối tác Mizuho dự kiến cũng sẽ rót thêm vốn để cân đối tỷ lệ sở hữu. Tuy nhiên, năm 2017 đã qua, kế hoạch bán cho GIC coi như không thể hiện thực, dù quỹ đầu tư này vẫn theo đuổi. Sau thương vụ với GIC không thành, Vietcombank mất thêm một năm nữa để xây dựng và xin cơ chế, cũng như chờ đợi cấp quản lý trực tiếp chỉ đạo. Tin vui với ngân hàng này là mới đây, theo thông tin tại Hội nghị triển khai kế hoạch 2018 của Vietcombank, Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước đã “gật đầu” với kế hoạch có thể phát hành riêng lẻ 10% vốn cho nhà đầu tư nước ngoài. Như vậy, có thể hiểu, khi cơ chế đã duyệt, ngân hàng này sẽ không giới hạn lựa chọn bán cho GIC như trước mà mở rộng việc chào bán, từ đó có cơ hội để sớm hoàn thiện miếng ghép về năng lực vốn cho yêu cầu tăng trưởng và bứt phá từ năm 2018.

Rủi ro pha loãng cổ phiếu ngân hàng

Sau giai đoạn tập trung xử lý nợ xấu, tái cấu trúc cơ cấu tài sản, các ngân hàng thương mại đang bước vào giai đoạn phát triển mới. Để có đủ nguồn lực nhằm mở rộng tín dụng cũng như vươn tầm thế giới và khu vực, tăng vốn điều lệ là điều tất yếu phải làm. Năm 2017, tốc độ tăng vốn tự có của các tổ chức tín dụng chậm hơn so với tốc độ tăng của tổng tài sản. Cụ thể, tổng tài sản quy đổi hệ số rủi ro tăng 9,3% trong khi vốn tự có của các tổ chức tín dụng chỉ ước tăng 4,6%. Vì vậy, áp lực tăng vốn của các ngân hàng sẽ cao hơn trong năm 2018, nhất là khi thời hạn áp dụng Basel II đến gần.

Vào cuối năm 2017, hàng loạt ngân hàng đã dồn dập tăng vốn, trong đó có những cái tên như BacABank, Techcombank, HDBank, MB, VPBank, ACB… Tuy nhiên, theo thống kê của Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia, tính đến cuối năm 2017, hệ số CAR của toàn hệ thống ước đạt 11,1% (năm 2016 là 11,6%).

Tính cấp bách và những lợi ích của việc tăng vốn như nâng cao năng lực tài chính, mở rộng tín dụng, hiện đại hóa cơ sở vật chất… là không cần bàn cãi. Tuy nhiên, đằng sau câu chuyện tăng vốn ồ ạt của các ngân hàng trong năm 2018 lại là nỗi lo của các cổ đông. Việc tăng vốn quá nhanh sẽ gây áp lực pha loãng cổ phiếu, khiến tốc độ tăng trưởng EPS chậm lại, đồng nghĩa với P/E của cổ phiếu ngân hàng (vốn đã ở mức khá cao hiện nay) tiếp tục tăng thêm nữa.

Không phải ngẫu nhiên mà các ngân hàng chọn thời điểm này để thực hiện kế hoạch tăng vốn bằng cách phát hành thêm cổ phiếu. Bối cảnh thị trường chứng khoán thuận lợi đang hỗ trợ rất lớn cho cổ phiếu ngành ngân hàng, nên đây được xem là cơ hội “vàng” để các ngân hàng nắm lấy. Mặc dù vậy, khi doanh thu và lợi nhuận không đạt được như các kế hoạch hoành tráng mà lãnh đạo các ngân hàng đưa ra, rủi ro và thiệt thòi lớn nhất sẽ thuộc về các cổ đông. Vì thế, sự tỉnh táo và thận trọng sẽ không bao giờ thừa cho những nhà đầu tư có ý định rót vốn vào các ngân hàng có kế hoạch tăng vốn ồ ạt!