Thâm hụt ngân sách có thể lên tới 11,2% GDP

Theo ông Sanjay Kalra, đại diện thường trú Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) tại VN và Lào, nền kinh tế VN còn nhiều bất ổn, song đã có sự thay đổi tích cực hơn trước. Tuy nhiên, niềm tin của nhà đầu tư, các doanh nghiệp (DN) vẫn chưa được hồi phục. Ông Kalra đánh giá: “Tăng trưởng kinh tế và ổn định kinh tế vĩ mô của VN đã có những bước tiến đáng kể, nhưng rủi ro thì vẫn lớn. Nợ công của VN đang đáng lo, trong khi hiệu quả kinh doanh của khu vực DN nhà nước vẫn đang làm dấy lên những rủi ro tài khóa”.

Mức tăng trưởng GDP khoảng 5,5 – 6% mà VN đang đạt được, theo ông Kalra là lớn nhưng chỉ đối với khu vực châu Âu và châu Mỹ, còn với VN thì tỷ lệ này lại khá thấp. “Do VN có tiềm năng tốt hơn rất nhiều, là một nền kinh tế có dân số trẻ nên tăng trưởng như vậy chưa tương xứng. VN đang ở trong vị thế của Nhật Bản hay Hàn Quốc cách đây 20 – 30 năm. Do đó thời gian tới hệ thống ngân hàng cần tài trợ tốt hơn cho các DN, VN cần mở rộng thương mại. Để cạnh tranh với các nước VN phải sử dụng nhiều hơn nguồn lực con người, tài nguyên”, ông Kalra khuyến cáo.

Ông Barry Weisblatt, Giám đốc khối phân tích của Công ty chứng khoán VPBS cho rằng, điều đáng ngại hơn cả đối với VN là thâm hụt ngân sách đang tăng lên. Riêng trong quý 3/2014 là 132.000 tỉ đồng, thâm hụt khoảng 4,94% GDP. Con số này – theo ông Barry Weisblatt – giảm so với trước nhưng điều đáng nói là Chính phủ chưa công bố thông tin về chi tiêu ngoài ngân sách trong quý 3, bao gồm chi tiêu trả lợi tức cho trái phiếu chính phủ phát hành trong năm và các khoản cho vay về rồi cho vay lại. Với mục tiêu thâm hụt 5,3% GDP như Quốc hội giao hiện nay, báo cáo của ông Weisblatt nêu rõ: “Chúng tôi ước tính rằng đến hết tháng 6.2014, nếu bao gồm cả các khoản chi ngoài ngân sách này thì thâm hụt ngân sách có thể tăng lên đến 11,2% GDP”.

DN tư nhân bị lép vế

TS Trần Đình Thiên, Viện trưởng Viện Kinh tế VN, cho rằng nền kinh tế vừa trải qua một giai đoạn khó khăn nên mọi việc trước mắt cũng không hề dễ dàng. “Sự phục hồi của nền kinh tế còn rất mong manh. Ví như nói tăng trưởng ở khu vực công nghiệp đã tốt hơn, nhưng ai là người đóng góp cho điều đó? Nói về tăng trưởng xuất khẩu cũng thế, lực lượng nào đóng góp nhiều nhất? Vẫn là khu vực có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài. Như vậy có nghĩa khu vực DN nội địa vẫn yếu”, ông Thiên nói.

Cũng theo chuyên gia này, sắp tới cần đổi mới thể chế, đổi mới mô hình tăng trưởng thì nền kinh tế mới có thể đi lên. Bên cạnh đó, cần có những chính sách khuyến khích DN nội địa phát triển, tăng trưởng chứ không chỉ dựa vào những DN nước ngoài như hiện nay.

“30 năm đổi mới công nghiệp của VN vẫn là đẳng cấp thuộc loại thấp nhất thế giới. Vẫn khai thác tài nguyên, vẫn gia công, lắp ráp. Phải chuyển đổi tư duy phát triển đi theo thế giới. Để làm được việc đó, điểm then chốt phải tôn trọng thị trường, để làm sao có sự phân bổ nguồn lực tốt. Bây giờ cạnh tranh khu vực tư nhân luôn bị lép vé, môi trường thể chế tư nhân bị đối xử thì làm sao tạo lập môi trường cạnh tranh bình đẳng, có giá thị trường theo đúng nghĩa mà Thủ tướng đã nói”, TS Trần Đình Thiên nói.

Chia sẻ nỗi lo lắng này, TS Nguyễn Mại, Chủ tịch Hiệp hội Đầu tư nước ngoài cho rằng việc cần làm trước tiên là rà soát lại đầu tư công. Tiếp đó phải làm sao để khu vực DN nhỏ và vừa tiếp cận được vốn để đầu tư cho sản xuất – kinh doanh.