Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) cho biết thời gian tới cơ quan quản lý sẽ tăng cường giám sát khoảng 1.600 công ty đại chúng theo dự thảo thông tư hướng dẫn việc thực hiện quản trị công ty đã được UBCKNN xây dựng xong và trình Bộ Tài chính xem xét.
Dự thảo thông tư trên được xây dựng sau khi có nhiều công ty đại chúng vi phạm các quy định về quản trị công ty, kế toán kiểm toán, công bố thông tin hay có các hành vi gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi của cổ đông và các nhà đầu tư.
Cụ thể, các hành vi vi phạm lợi ích của thị trường, lợi ích cổ đông của các doanh nghiệp này hiện chưa được quy định đầy đủ trong các văn bản pháp lý sẽ được liệt kê cụ thể kèm các biện pháp chế tài xử phạt cụ thể. Khi đến kỳ hạn phải báo cáo thông tin, UBCKNN sẽ rà soát lại xem doanh nghiệp nào không thực hiện đúng thì chuyển sang bộ phận thanh tra, theo ông Bùi Hoàng Hải, Phó Vụ trưởng Vụ quản lý phát hành (UBCKNN).
Dự kiến, dự thảo thông tư sẽ được áp dụng cho tất cả các công ty đại chúng chứ không chỉ cho riêng công ty niêm yết như các quy định hiện hành do hiện nay có những công ty, ngân hàng chưa niêm yết nhưng có tới hàng chục ngàn cổ đông nên lượng cổ đông này cũng cần được bảo vệ.
Một vấn đề mới được quy định trong dự thảo thông tư trên là vai trò của kiểm toán độc lập. Với các công ty có quy mô lớn, nếu trong báo cáo tài chính có các điểm ngoại trừ trọng yếu thì kiểm toán viên độc lập sẽ phải có mặt tại đại hội đồng cổ đông của công ty để giải trình về các điểm ngoại trừ cho cổ đông biết.
Dự thảo thông tư này cũng đặt yêu cầu cao hơn về minh bạch thông tin khi buộc các công ty phải công bố thông tin về thu nhập, quan hệ, quyền lợi của các thành viên HĐQT, ban giám đốc từ các công ty con của doanh nghiệp. Hiện nay, thành viên HĐQT nhiều công ty có thể không có thu nhập cao từ chính công ty đó nhưng có thể hưởng những quyền lợi từ các công ty con hay từ các công ty do công ty đó kiểm soát mà không phải báo cáo hay công bố thông tin. Các chi tiết này sẽ buộc phải báo cáo.
Quy định mới sẽ không bắt buộc doanh nghiệp phải tuân theo điều lệ mẫu mà có thể xây dựng điều lệ của mình dựa trên cơ sở tham khảo điều lệ mẫu. Ngoài ra, dự thảo thông tư hướng dẫn cụ thể thêm về việc lấy ý kiến bằng văn bản do quy trình, thủ tục lấy ý kiến bằng văn bản hiện chưa được chi tiết hoá trong các văn bản hướng dẫn Luật Doanh nghiệp.
Ông Hải cũng cho rằng, không ít trường hợp ban lãnh đạo doanh nghiệp vi phạm đã lợi dụng sự thiếu hiểu biết hay dễ tính của cổ đông. Để bảo vệ quyền lợi của mình, cổ đông cũng cần phải tích cực hơn nữa trong việc tham gia vào công tác quản trị công ty của các doanh nghiệp, phải biết lên tiếng kiên quyết khi quyền lợi của mình bị vi phạm.