Tăng trưởng tín dụng: Nỗi lo sớm mục tiêu 14%?

Ngân hàng Nhà nước hút mạnh tiền về

Trao đổi với phóng viên Báo Đầu tư Chứng khoán, lãnh đạo cao cấp Vụ Tín dụng các ngành kinh tế, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cho biết, tăng trưởng tín dụng đến thời điểm hiện tại đạt 1,25%.

Do ảnh hưởng của kỳ nghỉ Tết Nguyên đán, chỉ số sản xuất công nghiệp trong tháng 2 giảm mạnh 17% so với tháng 1. Lũy kế 2 tháng đầu năm 2019, sản xuất công nghiệp tăng 9,2%, thấp hơn đáng kể so với mức tăng 15% của cùng kỳ năm 2018. Bên cạnh đó, chỉ số PMI tháng 2 cũng giảm xuống mức thấp nhất (51,2 điểm) kể từ tháng 3/2016 cho thấy, khu vực sản xuất đang tăng chậm lại.

Hoạt động sản xuất công nghiệp tăng thấp hơn do chịu ảnh hưởng tiêu cực của nhóm hàng điện tử, máy vi tính và quang học (chỉ tăng 5,2% trong khi cùng kỳ năm ngoái tăng 38%); nhóm sản xuất thuốc và hóa dược (giảm 12,4% trong khi cùng kỳ tăng 12,7%)

Do vậy, không bất ngờ khi tiếp tục xu hướng của tháng 1, trong tháng 2/2019, tình hình đăng ký doanh nghiệp (DN) khá ảm đạm. Lượng DN tạm ngừng hoạt động, giải thể, phá sản tiếp tục cao hơn so với DN đăng ký mới. Cụ thể, trong 2 tháng đầu năm 2019, số doanh nghiệp tạm ngừng kinh doanh có thời hạn là 13.519 DN, tăng 20,8% so với cùng kỳ năm trước.

Đồng thời, có 13.692 DN ngừng hoạt động chờ làm thủ tục giải thể, trong đó có 7.843 DN bị thu hồi giấy chứng nhận đăng ký DN theo chương trình chuẩn hóa dữ liệu năm 2018 để loại bỏ các DN đã thành lập trước đây nhưng trên thực tế không còn hoạt động. Số DN hoàn tất thủ tục giải thể trong 2 tháng đầu năm 2019 là 3.156 DN, tăng 24,8% so với cùng kỳ năm trước. Như vậy, tổng số DN tạm dừng hoạt động, giải thể, phá sản trong 2 tháng đầu năm 2019 lên tới 16.675 DN, bằng 104,36% DN thành lập mới.

Chia sẻ với Đầu tư Chứng khoán, giám đốc tiền tệ một ngân hàng thương mại cổ phần cho biết: “Từ sau Tết âm lịch đến nay, hoạt động của Ngân hàng khá “bình bình” do DN chưa trở lại guồng hoạt động mạnh và Ngân hàng tập trung tăng trưởng các hoạt động dịch vụ, ngân hàng bán lẻ”.

Đáng chú ý, tuần qua, NHNN đã quay trở lại phát hành tín phiếu sau gần 5 tháng không phát hành và hơn 2 tháng duy trì số dư tín phiếu bằng 0. Cụ thể, NHNN đã hút 17.000 tỷ đồng thông qua phát hành tín phiếu kỳ hạn 7 ngày, lãi suất 3%/năm và hút ròng 6.374 tỷ đồng thông qua OMO, số dư OMO đang lưu hành giảm xuống chỉ còn 7.587 tỷ đồng. Tính chung, NHNN đã hút ròng 23.374 tỷ đồng và lượng tín phiếu lưu hành đã vượt trên lượng OMO lưu hành.

Dù NHNN đã liên tục hút ròng tới 162 nghìn tỷ đồng trong 5 tuần gần đây, nhưng lãi suất trên liên ngân hàng vẫn giảm không ngừng, đặc biệt là trong tuần vừa qua. Lãi suất kỳ hạn qua đêm hiện ở mức 3,3%/năm; 1 tuần ở mức 3,4%/năm; lần lượt giảm 68 điểm cơ bản và 65 điểm cơ bản so với cuối tuần trước. 

Không tăng vốn, không tăng tín dụng

Trong khi các ngân hàng thương mại cổ phần khá “xông xênh” về dư địa tăng trưởng tín dụng (room tín dụng), thì các ngân hàng thương mại quốc doanh duy trì mức tăng trưởng tín dụng thấp hơn. Ví dụ, BIDV và Vietcombank chỉ tăng trưởng theo đúng hạn mức được NHNN giao từ đầu năm, tức ở mức dưới 15%. VietinBank duy trì mức tăng trưởng tín dụng khá thấp là 7,7%, theo phương án xử lý nợ xấu đã được NHNN phê duyệt.

“Tuy nhiên, cần lưu ý rằng, tình trạng thiếu vốn hiện tại của các ngân hàng quốc doanh mới là yếu tố chính trong việc hạn chế tiềm năng tăng trưởng tín dụng của các ngân hàng này”, TS. Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia kinh tế nhận định.

Minh chứng cho vấn đề này, ông Lê Đức Thọ, Chủ tịch HĐQT VietinBank thừa nhận, do tỷ lệ an toàn vốn của VietinBank đã tới mức tối thiểu nên từ tháng 9/2018 tới cuối năm 2018, nên Ngân hàng không thể tăng trưởng tín dụng.

“Trong suốt 10 năm vừa qua, kể từ sau khi VietinBank cổ phần hóa năm 2008, Ngân hàng đã đạt được sự tăng trưởng mạnh mẽ, trong đó quy mô về vốn tự có, tài sản đã tăng trên 6 lần. Cũng trong quãng thời gian này, VietinBank đã khai thác các nguồn lực về vốn từ cổ phần hóa và các cổ đông chiến lược nước ngoài để phục vụ cho sự phát triển, Nhà nước chưa phải đầu tư thêm khoản vốn nào cho VietinBank”, ông Thọ cho biết.

Cũng theo ông Thọ, việc tăng vốn điều lệ cho VietinBank là để Ngân hàng có khả năng mở rộng huy động vốn, cấp tín dụng cho nền kinh tế, đáp ứng các nhu cầu vốn và dịch vụ ngân hàng của doanh nghiệp và người dân, phục vụ cho tăng trưởng kinh tế; đồng thời bảo đảm tuân thủ tỷ lệ an toàn vốn theo quy định của pháp luật.

“Nếu VietinBank không thể tăng trưởng tín dụng thì sẽ ảnh hưởng rất lớn tới việc đáp ứng nhu cầu vốn cho nền kinh tế, cũng như việc tham gia tài trợ vốn cho các dự án quan trọng của đất nước, từ đó ảnh hưởng lớn tới tăng trưởng kinh tế và nguồn thu Ngân sách nhà nước do các DN gặp khó khăn trong việc tiếp cận tín dụng”, ông Thọ nói. 

Mức tăng 14% không phải là áp lực lớn

Trao đổi với Đầu tư Chứng khoán, TS. Lê Xuân Nghĩa, chuyên gia kinh tế cho biết, 6 tháng đầu năm tăng trưởng tín dụng bằng 1/3 của cả năm. Với mục tiêu tăng trưởng tín dụng 14% năm 2019, tăng trưởng tín dụng sẽ vào khoảng hơn 4% trong 6 tháng đầu năm và gần 10% trong 6 tháng cuối năm. Đây là quy luật đã diễn ra trong nhiều năm trở lại đây.

Theo ông Nghĩa, nguyên do của việc tăng trưởng tín dụng 6 tháng đầu năm chỉ bằng 1/3 cả năm là bởi liên quan đến sự phối hợp giữa chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ. Về chính sách tài khóa, nửa đầu năm thường giải ngân rất chậm, tập trung vào các tháng cuối năm. Trong khi đó, vốn từ ngân sách và ngân hàng đều ở mức thấp khiến cho các hoạt động của doanh nghiệp gặp khó khăn và hiệu quả sử dụng vốn rất thấp.

“Chỉ cần thay đổi cấu trúc về phân bổ ngân sách tương đối đồng đều cho cả năm sẽ làm tăng GDP và tương tự, hệ thống ngân hàng cũng sẽ đồng thời vận hành như vậy. Tuy nhiên, mức tăng 14% không phải là áp lực lớn”, TS. Nghĩa nhấn mạnh.

Ông Phan Đức Tú, Chủ tịch HĐQT BIDV cho rằng, vốn tín dụng tăng 14% nhưng quan trọng hơn là 4 yếu tố: thứ nhất, tăng thực chất với dư nợ tốt; thứ hai, tăng từ đầu năm; thứ ba, tập trung các lĩnh vực ưu tiên theo chỉ đạo của Chính phủ; thứ tư, tăng tín dụng ngắn hạn, vòng quay tín dụng được gia tăng.

“Vòng quay vốn tín dụng quyết định lượng vốn bỏ ra cho nền kinh tế và gia tăng hiệu quả tín dụng, qua đó góp phần tăng trưởng GDP của đất nước. Do đó, vòng quay tín dụng được gia tăng là điều rất có ý nghĩa’, ông Tú nói.