Tận dụng CPI tăng thấp kích tổng cầu

TS. Trần Du Lịch, Ủy viên Ủy ban Kinh tế của Quốc hội trả lời phỏng vấn phóng viên TBNH.

 

GDP quý I/2014 tăng 4,96%, nhích hơn cùng kỳ năm trước. Ông bình luận gì về diễn biến này?

 

Quý I/2014, tăng trưởng GDP đã nhích hơn so với cùng kỳ 2 năm trước. Nhưng, sự trì trệ nền kinh tế vẫn còn và có thể kéo dài. Trong đó, chúng ta thấy rõ là sức mua không tăng được. Đặc biệt tại thị trường nông thôn, do ảnh hưởng của giá cả nông sản xuống thấp, một số ngành trồng trọt không bán được sản phẩm; chăn nuôi phần lớn thua lỗ do giá đầu vào tăng, giá đầu ra giảm; thành ra sức mua thị trường rất yếu. Bên cạnh đó, người dân dè sẻn chi tiêu và theo tôi, tình trạng này sẽ còn kéo dài hết năm nay.

 

Liên quan đến diễn biến lạm phát, chỉ số CPI so với tháng 12/2013 chỉ tăng 0,8%; so với cùng kỳ năm trước tăng 4,39%. Như vậy, cũng giống như năm ngoái, phải thừa nhận chúng ta đang kiểm soát CPI khá tốt. Nhưng đáng lo ở chỗ, mặc dù sức mua giảm, tổng cầu giảm nhưng chi phí vẫn cứ tăng, nghĩa là có yếu tố chi phí đẩy.

 

Vì vậy, chúng ta không thể kỳ vọng vào một sự tăng trưởng cao và khởi sắc trong năm 2014 và cả năm 2015. Nhưng theo tôi, đây là điều kiện thuận lợi nhất để tiếp tục duy trì ổn định vĩ mô, tập trung tái cơ cấu nền kinh tế để hỗ trợ cho giai đoạn sau.

 

Vậy điều hành nền kinh tế trong bối cảnh đó nên như thế nào?

 

Năm nay, chúng ta đã đặt ra phương thức điều hành theo lạm phát mục tiêu. Tức là chuyển từ lạm phát bị động sang kiểm soát lạm phát ở trong khoảng 6,5 – 7% cả năm. Vì vậy, phải tiếp tục linh hoạt trong điều hành chính sách tiền tệ và chính sách tài khóa để tăng tổng cầu nền kinh tế. Theo tôi, cũng phải tính toán, nếu cuối năm nay CPI tăng thấp, chỉ ở mức 5% là sự thất bại chứ không phải thành công. Chúng ta đã đặt mục tiêu rồi và đã có dư địa cho chính sách tài khóa, tiền tệ, điều chỉnh dịch vụ công… Nếu không tận dụng dư địa này thì đến cuối năm vẫn chưa kích thích để tăng tổng cầu.

 

Nếu thế, chính sách tài khóa và tiền tệ phải tiếp tục phối hợp thế nào?

 

Tại sao Chính phủ phải thúc giục 6 tháng đầu năm tăng tốc giải ngân vốn ngân sách? Là bởi vì đầu tư công kích thích sự tăng trưởng dây chuyền, nếu dồn vốn về cuối năm thì vô nghĩa. Với chính sách tín dụng, phải đẩy mạnh cho vay với 5 đối tượng ưu tiên hơn nữa.

 

Điểm lưu ý khác là lượng trái phiếu Chính phủ phát hành nhiều rồi, hệ thống ngân hàng mua trái phiếu Chính phủ với số lượng khá lớn. Nhưng, Bộ Tài chính hiện không giải ngân được nguồn vốn này do dự án, công trình ì ạch, có thể khiến vốn đó quay ngược lại ngân hàng. Vì vậy, chính sách phải phối hợp đồng bộ hơn nữa.

 

Về phía ngành Ngân hàng, ông có khuyến nghị gì thêm?

 

Trước đây, mỗi khi lãi suất huy động giảm thì dòng tiền có thể chuyển sang mua vàng, USD. Nhưng, với các giải pháp thời gian qua, NHNN đã thành công trong việc làm cho kênh vàng và USD không còn hấp dẫn. Thị trường bất động sản cũng chưa thể tăng mạnh trở lại được. Theo tôi, lãi suất huy động có giảm 6%/năm hay 5%/năm thì người dân vẫn gửi tiền tiết kiệm. Rõ ràng, người dân có niềm tin với thị trường tiền tệ. Tâm lý này cũng góp phần quan trọng tác động tới mục tiêu kiểm soát được lạm phát.

 

Tuy nhiên, lãi suất huy động đã giảm nhưng lãi suất cho vay trung hạn còn ở mức 12-13%/năm. Thực tế cho thấy, NHTM đang cân đối toàn bộ khoản nợ tái cơ cấu lại, nhưng họ không thu được đồng lãi nào. Do đó, NHTM chỉ đang hưởng lãi suất “tiền tươi thóc thật” ở những khách hàng vay mới. Vì vậy, bài toán nợ xấu vẫn là cục máu đông, làm khó cho ngân hàng và khả năng hấp thụ vốn của nền kinh tế.

 

Thời gian vừa qua, tại TP. Hồ Chí Minh, NHNN và chính quyền địa phương, DN đã có sự kết nối, tháo gỡ khó khăn cho DN và đã đạt được những kết quả tích cực. Vì vậy, chúng ta cần phải nhân rộng thêm mô hình này để cùng tháo gỡ khó khăn cho DN và thị trường.

 

Xin cảm ơn ông!