Sóng ngầm tại Haihaco

Tuy nhiên, giá vốn duy trì ở mức cao cùng chi phí lãi vay và chi phí bán hàng tăng mạnh đã khiến lãi trước thuế của Công ty Cổ phần Bánh kẹo Hải Hà (Haihaco) còn 916 triệu đồng, lãi sau thuế vỏn vẹn 696 triệu đồng, giảm tới 94% so với 6 tháng đầu năm 2017. Con số này không như kế hoạch công ty đề ra trước đó tại Đại hội Cổ đông tháng 4 vừa qua. Doanh thu hiện đạt 1.100 tỉ đồng, lãi trước thuế 100 tỉ đồng, hoàn thành 37% chỉ tiêu doanh thu và chưa đến 1% kế hoạch cả năm. 

Lãi sau thuế vỏn vẹn 696 triệu đồng

Haihaco đưa ra một số lý do như chi phí bán hàng tăng nhằm thúc đẩy doanh số tại các khu vực, chi phí tài chính tăng do phải vay vốn ngân hàng đầu tư các dự án cùng với chi phí nguyên vật liệu, tiền thuế đất và chi phí khấu hao tài sản cố định tăng cao.

Theo giải trình của doanh nghiệp này, một trong những nguyên nhân khiến lợi nhuận của Haihaco sụt giảm mạnh là do chi phí lãi vay tăng cao. Báo cáo tài chính thể hiện dư nợ ngân hàng của Haihaco tăng đột biến từ mức gần như không vay (chỉ 252 triệu đồng) thời điểm đầu năm lên mức 253,3 tỉ đồng vào cuối kỳ, trong đó vay dài hạn 140 tỉ đồng, ngắn hạn 113,3 tỉ đồng.

Mục đích vay vốn là để đầu tư xây dựng nhà máy VSIP Bắc Ninh 2 giai đoạn đầu và bổ sung vốn lưu động. Dù phải đi vay khoản tiền không nhỏ, song báo cáo cho thấy Haihaco trong nửa đầu năm xuất hiện những khoản đầu tư ngoài luồng, như chi 12 tỉ đồng mua trái phiếu Công ty TNHH Hakuba, đầu tư nắm giữ đến ngày đáo hạn 140 tỉ đồng theo Hợp đồng dịch vụ chứng khoán, hợp tác đầu tư 61,3 tỉ đồng với Công ty TNHH Dịch vụ và Thương mại Mesa theo hai hợp đồng ký trước đó.

Tổng giá trị các khoản đầu tư lên tới 213,3 tỉ đồng, gấp 1,3 lần vốn cổ phần (164,25 tỉ đồng) và không thấp hơn nhiều giá trị các khoản vay của Haihaco trong kỳ. Ở một góc độ, có thể hiểu Haihaco đi vay để cho vay. Để lợi ích doanh nghiệp không bị ảnh hưởng, thì tỷ suất lợi nhuận sẽ phải cao hơn lãi suất họ đang phải trả cho các ngân hàng, hiện quanh mức 10%/ năm.

Ở khía cạnh khác, Haihaco đang chìm trong rắc rối với cuộc đấu tranh quyền lực từ khi Vinataba thoái hết 51% vốn. Số cổ phần này được 1 cá nhân là bà Nguyễn Thị Duyên mua vào. Sau đó cô phần được thay chủ liên tục với các cái tên được nhắc đến như bà Lê Bích Thục, như bà Trần Thị Thu Trang, ong Nguyễn Văn Bắc, ông Vũ Hải, rồi đến bà Trương Thị Bửu và ông Lưu Văn Vũ.

Sự biến động cổ đông lớn liên tục khiến ĐHCĐ thường niên năm 2018 của công ty đã 3 lần họp bất thàng. Doanh thu quý 2 đạt 159 tỷ đồng và ghi nhận hơn 7,3 tỷ đồng lỗ. Nhờ số lãi nhận được trong quý 1 mà Hải Hà đã thoát lỗ lũy kế 6 tháng đầu năm, còn ghi nhận lãi sau thuế vỏn vẹn chưa đến 1 tỷ đồng. 

Haihaco có nhiều khu đất lớn

Tuy nhiên, mối quan tâm của các đại gia đối với Haihaco có thể chưa hẳn là việc lãi lỗ. Ngoài bánh kẹo, Haihaco còn đang quản lý và sử dụng nhiều khu đất lớn. Trong đó, đáng chú ý nhất là khu đất vàng tại 25 – Trương Định, Hà Nội, có diện tích 22.349 m2. Công ty được Nhà nước giao cho sử dụng khu đất này từ năm 1960 đến nay.

Trước đó, Bánh kẹo Hải Hà cũng đã từng xây dựng dự án chuyển đổi mục đích sử dụng đất tại 25 – Trương Định, Hai Bà Trưng, Hà Nội. Cụ thể, Công ty đã ký hợp đồng hợp tác đầu tư với Liên danh giữa Công ty cổ phần ACI Việt Nam và Công ty cổ phần Hạ tầng Đông Á, thành lập công ty cổ phần để thực hiện việc chuyển mục đích sử dụng đất. Theo hợp đồng, các đối tác trong Liên danh đã chuyển tiền đặt cọc để Công ty Bánh kẹo Hải Hà bổ sung vào nguồn vốn thực hiện dự án di dời. 

Song việc triển khai dự án hiện đang gặp khó khăn do chủ trương của Chính phủ là hạn chế và tiến tới tạm dừng cấp phép mới cho các dự án nhà cao tầng trong khu vực nội đô. Do vậy, UBND TP. Hà Nội chưa phê duyệt quy hoạch cho khu đất dự án tại 25 – Trương Định. Năm 2017 là năm công ty thực hiện di dời toàn bộ khu vực sản xuất tại Hà Nội, sang khu công nghiệp VSIP Bắc Ninh, với diện tích 48.705m2, có giá trị sử dụng đất trong 47 năm.

Ngoài ra, Haihaco còn sở hữu Văn phòng Chi nhánh TP. Hồ Chí Minh đặt tại Lô 27, Đường Tân Tạo, Khu Công Nghiệp Tân Tạo, Quận Bình Tân, TP Hồ Chí Minh có diện tích là 2.565 m2, có giá trị sử dụng đất trong 46 năm.

Văn phòng Chi nhánh Miền Trung đặt tại 134A – đường Phan Thanh, Quận Thanh Khê, Đà Nẵng có diện tích 110 m2; Nhà máy Bánh kẹo Hải Hà I đặt tại 19 Phố Sông Thao, Phường Tiên Cát, Thành Phố Việt Trì, Tỉnh Phú Thọ, có diện tích 29.985 m2; Nhà máy Bánh kẹo Hải Hà II đặt tại Km số 3, Đường Thái Bình, Phường Hạ Long, Thành phố Nam Định có diện tích 8833 m2. Tại TP HCM, công ty còn đang sở hữu một căn nhà 4 tầng trên diện tích 80m2 tại địa chỉ 778/13 Đường Nguyễn Kiệm, quận Phú Nhuận. Hiện căn nhà này đang được cho thuê làm văn phòng.

Với từng ấy tài sản cố định, cộng với thương hiệu truyền thống, có thể nói Haihaco là doanh nghiệp hiếm hoi hội tụ đủ tiềm năng vừa duy trì, phát triển ngành nghề kinh doanh truyền thống, và vừa có thể lập tức sản sinh lợi nhuận cao nhờ vào tài sản cố định. “Sóng ngầm” tại Haihaco có lẽ là bắt nguồn từ từ việc giành và giữ lợi thế này thuộc về nhóm cổ đông nào.