English
普通话
Theo báo cáo của Tổng cục Môi trường (Bộ TN&MT), nhu cầu NK phế liệu làm nguyên liệu sản xuất gia tăng, nên năm 2017, tổng khối lượng phế liệu NK tăng gấp 2 lần so với khối lượng phế liệu NK trong năm 2016. Trong đó, khối lượng sắt, thép, nhựa, giấy và xỉ hạt nhỏ là những loại phế liệu có khối lượng tăng gấp 2 – 3 lần tổng khối lượng NK năm 2016.
Nhập tăng do tăng trưởng sản xuất
Ông Hoàng Văn Thức – Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường, cho biết 5 tháng đầu năm 2018, khối lượng nhựa phế liệu NK tăng đột biến gần gấp 2 lần so với cả năm 2017.
Theo ông Thức, do nền kinh tế Việt Nam tăng trưởng mạnh trong sản xuất công nghiệp, xuất khẩu (XK), thu hút đầu tư đã kéo theo nhu cầu sử dụng phế liệu làm nguyên liệu sản xuất trong nước tăng cao, dẫn đến doanh nghiệp (DN) trong nước tăng cường NK để phục vụ cho sản xuất.
Số liệu thống kê chỉ ra, tại Tân cảng Sài Gòn, tính đến 26/6/2018, số lượng phế liệu NK tồn đọng tại tất cả các cảng do Tổng công ty quản lý là 4.480 container, trong đó riêng tại cảng Cát Lái là 3.464 container, chiếm phần lớn lượng phế liệu tồn đọng tại các cảng biển phía Nam.
Tại cảng Hải Phòng đang tồn đọng số container quá hạn trên 90 ngày là 737 container và 507 container có thời hạn 30 – 90 ngày. Ngoài ra, một số cảng khác trên cả nước có tồn đọng nhưng số lượng không đáng kể.
Lý giải nguyên nhân tình trạng phế thải vào Việt Nam gia tăng, ông Thức cho biết một số nước như Trung Quốc, Thái Lan đã ban hành quy định dừng NK một số loại phế liệu phục vụ tái chế đã dẫn đến các nước trước đây vẫn XK chất thải rắn, phế liệu sang Trung Quốc (Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Canada, các nước Bắc Âu…) sẽ phải tìm đối tác, thị trường NK mới như Việt Nam, Thái Lan, Malaysia.
Một số lý do mà ông Thức giải thích là DN NK không đến làm thủ tục thông quan do chưa có giấy xác nhận đủ điều kiện về bảo vệ môi trường trong NK phế liệu làm nguyên liệu sản xuất.
Một số tổ chức, cá nhân NK phế liệu đăng ký địa chỉ kinh doanh không đúng với thực tế, cố tình nhập phế liệu không đáp ứng quy chuẩn nên không làm thủ tục.
Bên cạnh đó, một số lượng lớn container tồn đọng lâu ngày, có những container lưu bãi 5 – 6 năm chủ hàng không đến nhận.
Ông Thức nhấn mạnh đó là Việt Nam chưa có cơ chế phòng ngừa, kiểm soát việc NK phế liệu từ xa, từ ngoài biên giới. “Chúng ta luôn bị động, phải đối phó với những chủ tàu, chủ hàng cố tình vi phạm hoặc gian lận nhập phế liệu không đúng hoặc không có giấy phép vẫn nhập về…”, ông Thức nói.
Trách nhiệm chủ tàu?
Trước các nguyên nhân mà Tổng cục Môi trường lý giải về việc tồn đọng hàng ngàn container phế liệu, ông Trần Lưu Hải – Phó Cục trưởng Cục XNK (Bộ Công Thương) và đại diện Bộ Giao thông Vận tải, cho rằng cần ràng buộc trách nhiệm chủ tàu khi NK phế liệu vào Việt Nam. Trước khi hàng hóa phế liệu vào cảng, cần làm rõ: Chủ hàng là ai; hàng hóa NK cụ thể là gì?…
“Nếu không trả lời được các câu hỏi trên, cần tạm dừng việc nhập hàng phế liệu lên cảng, vì nếu không phế liệu sẽ về ồ ạt”, vị đại diện Bộ Giao thông Vận tải nói.
Bộ trưởng Trần Hồng Hà cho rằng việc cần làm ngay là Bộ TN&MT phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành, địa phương tìm ra giải pháp căn cơ để ngăn chặn tình trạng NK phế liệu ồ ạt vào Việt Nam.
Bộ trưởng Trần Hồng Hà nhấn mạnh về cơ chế trao đổi thông tin giữa các ngành như Công an, Công Thương, Tài chính… Đồng thời đề nghị các bộ, ngành cùng tổ chức hội nghị, hội thảo để lắng nghe ý kiến các DN và Hiệp hội về công tác NK phế liệu.
Chỉ rõ từng bên liên quan, Bộ trưởng Trần Hồng Hà đề nghị các cơ quan liên quan cần có văn bản thông báo rõ với các hãng tàu khi vận chuyển phải có đầy đủ thông tin, hồ sơ liên quan đến phế liệu NK, nếu không hãng tàu phải chịu trách nhiệm.
“Các DN NK phế liệu, nếu xây dựng kho bãi, bảo quản cần bảo đảm về môi trường, cần có công nghệ xử lý tiên tiến mới được NK. Các lô hàng NK vào nước ta không chứng minh có giấy phép nhập thì cương quyết không cho nhập”, Bộ trưởng Trần Hồng Hà quả quyết.
Việc tồn đọng các container phế liệu NK tại các cảng biển đang là mối quan tâm lớn của dư luận, xã hội, làm ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của các cảng, gia tăng chi phí cho DN và nguy cơ biến Việt Nam thành bãi rác công nghiệp.
Ông Trần Hồng Hà cho biết ngay sau cuộc họp này, Bộ TN&MT sẽ hoàn thiện báo cáo và đề nghị Thủ tướng Chính phủ xem xét, chỉ đạo các bộ, ngành và địa phương có liên quan khẩn trương triển khai một số nội dung về công tác NK phế liệu trong thời gian tới.