English
普通话
Thời của mua bán công ty
Cuối tuần trước, Saigon Petro thông báo đã nâng tỷ lệ sở hữu tại CTCP Vật tư Xăng dầu – Comeco (COM) lên 27%. Hiện tại, Saigon Petro là “đại gia” trong lĩnh vực nhập khẩu và kinh doanh xăng dầu tại TP. HCM. Còn tính chung thị trường xăng dầu cả nước, Saigon Petro chiếm 10% thị phần, tổng nguồn vốn kinh doanh gần 4.000 tỷ đồng.
Với COM, Công ty có vốn điều lệ khiêm tốn, nhưng thương hiệu và logo màu cam đã quen thuộc với giới tiêu dùng tại TP. HCM khi nắm hơn 33 điểm bán lẻ, chiếm phần lớn trong Thành phố. Đầu năm 2008, Saigon Petro sở hữu dưới 10% cổ phần COM, nhưng không ngừng gia tăng tỷ lệ này. Liên tiếp nhiều đợt, Saigon Petro đăng ký mua vào cổ phiếu COM, càng gần đây càng dồn dập. Tính từ đầu năm 2011 tới nay, các mốc sở hữu 19,47%, 21,57%, 24,59% tại COM liên tiếp bị Saigon Petro vượt qua.
Cùng thời gian này, giới quan sát chứng kiến một động thái tương tự từ PV Oil – “đại gia” đứng thứ hai trong lĩnh vực nhập khẩu và kinh doanh xăng dầu. Hiện tại, PV Oil nắm 20% thị phần xăng dầu cả nước và nguồn vốn kinh doanh lên tới trên 32.000 tỷ đồng. Cuối năm 2009, PV Oil nắm chưa đầy 14% cổ phần tại COM, nhưng gần đây, tỷ lệ này tăng lên khá nhanh.
Mới đây, công ty thành viên của Tập đoàn Dầu khí quốc gia Việt Nam cũng đã liên tiếp chinh phục các cột mốc sở hữu 16,69%, 21,41% rồi 25,12% tại COM. Điểm thú vị, khi PV Oil chào mua công khai 1,5 triệu cổ phiếu COM cách đây vài tháng, với tham vọng nâng tỷ lệ sở hữu lên 35,02%, thì Saigon Petro nhanh chóng “đáp trả” bằng việc chào mua công khai cổ phiếu COM cũng cùng mức giá. Dù ưu thế đang có chút nghiêng về Saigon Petro, nhưng về tổng thể, cuộc so găng giữa hai “đại gia” vẫn chưa ngã ngũ.
Năm 2010, EPS của cổ phiếu COM gần 2.700 đồng, nhưng 6 tháng đầu năm nay, EPS chỉ đạt hơn 1.000 đồng, chỉ bằng 50% cùng kỳ năm trước. Kết quả kinh doanh bình thường, lý do nào khiến hai “ông lớn” chạy marathon sở hữu cổ phần tại COM? Trên bề nổi, NĐT có thể nhìn thấy COM sở hữu tổng quỹ đất hơn 252.000 m2, phần lớn có vị trí đắc địa. Phần chìm, COM sở hữu hệ thống phân phối bán lẻ rộng khắp tại TP. HCM, thị trường quan trọng bậc nhất cả nước.
Hiện nay, các doanh nghiệp Việt Nam vẫn đang nắm độc quyền nhập khẩu và kinh doanh xăng dầu nội địa. Tuy nhiên, muộn nhất cuối năm 2018, sự độc quyền này sẽ kết thúc. Lúc ấy, nhà bán lẻ có thể đàm phán trực tiếp với các nhà phân phối về giá bán. Ai đưa ra mức giá cạnh tranh hơn thì người đó nắm thị trường và hệ thống phân phối. PV Oil, Saigon Petro là các nhà kinh doanh xăng dầu lớn, nhìn thấu suốt vấn đề. Chi phối được COM, họ có thể nắm được hệ thống bán lẻ xăng dầu trong tương lai.
Thâu tóm DN: Hai mục tiêu chính
Trên TTCK hiện tại, tâm lý nặng nề và sự hoài nghi vẫn đang đè nặng lên nhiều thành viên thị trường. Những con sóng nhỏ phục hồi ngẫu hứng không thể bù đắp được tổn thất của các tay “lướt sóng” vài năm qua.
Niềm tin của các NĐT giá trị cũng không khá hơn bao nhiêu khi bị bào mòn trước đà suy giảm mạnh của đa số cổ phiếu, bất kể tốt xấu. Tuy nhiên, một cuộc săn lùng mua bán cổ phần số lượng lớn đang hình thành. Chu kỳ đi xuống của “thị trường con gấu” kéo dài đã 4 năm liền, làm xuất hiện trào lưu chứng khoán đại hạ giá, kéo theo những tay chơi lớn đi thâu tóm, mua bán cổ phần công ty. Việc này có lúc diễn ra ngấm ngầm, có lúc công khai, nhưng đều nhắm tới một trong hai mục tiêu: thâu tóm các đối tượng phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động hoặc tận dụng cơ hội để mua tài sản giá rẻ.
Trước khi PV Oil và Saigon Petro chào mua công khai cổ phiếu COM, thị trường đã chứng kiến một số trường hợp tương tự hướng tới mục tiêu thứ nhất. Trong ngành thủy sản, giữa tháng 7 vừa qua, CTCP Hùng Vương (HVG) hoàn tất nâng tỷ lệ cổ phần tại CTCP Xuất nhập khẩu lâm thủy sản Bến Tre (FBT) lên gần 25% và tham vọng chưa dừng lại ở con số này. Cũng cần nhắc lại năm ngoái, HVG đã biến Agfish (AGF) thành công ty con khi hoàn tất việc nâng tỷ lệ sở hữu lên quá bán.
Trong ngành đường gần đây là việc Thành Thành Công thâu tóm nhiều công ty mía đường như CTCP Đường Ninh Hòa (NHS), CTCP Bourbon Tây Ninh (SBT). Chưa hết, nhóm công ty này tại đang nâng tỷ lệ sở hữu tại một công ty mía đường khá mạnh khác là Đường Biên Hòa (BHS).
Trong ngành xây lắp, cuối năm 2010, nhóm cổ đông Bình Thiên An (BTA) thâu tóm CTCP Xây dựng Công nghiệp Descon (DCC), gây ồn ào và tốn nhiều giấy mực của báo giới. Chưa dừng lại, năm nay, nhóm cổ đông BTA nỗ lực hướng tới việc kiểm soát 35% vốn cổ phần tại một trong các công ty xây lắp hàng đầu khác.
Động cơ mua cổ phần nhằm thâu tóm tài sản giá rẻ trái lại lúc mờ lúc tỏ. Tầm ngắm của các NĐT tài chính trường vốn là các công ty niêm yết nhỏ, vốn điều lệ chỉ trên dưới 100 tỷ đồng, sở hữu nhiều tài sản ngầm. “Con mồi” thường là các công ty nhà nước cổ phần hóa nhưng làm ăn kém hiệu quả, ban lãnh đạo kém năng động nên hiệu quả kinh doanh chỉ ở mức khiêm tốn trong nhiều năm liền. Các chỉ số định giá cổ phiếu kém hấp dẫn khiến giá trị vốn hóa một số công ty thấp hơn cả một vài miếng đất ở vị trí đắc địa, ươm mầm cho các cuộc thôn tính.
Đầu năm nay, trong mùa ĐHCĐ đã diễn ra cuộc “thay máu” nhân sự cao cấp tại nhiều doanh nghiệp niêm yết dạng này. Hiện tại, ít nhất hai công ty xây lắp, một ở TP. HCM và một ở Vũng Tàu đang lọt vào tầm ngắm của các NĐT tài chính. Việc đàm phán chuyển nhượng cổ phần giữa các nhóm cổ đông lớn vẫn đang diễn ra âm thầm.
Nguồn lực mới tỏ ra mạnh mẽ và sung sức. Khi các tay lướt sóng và cả các NĐT giá trị đang tỏ ra nhụt chí, thì những tay chơi lớn vẫn giữ vị thế thượng phong. Đáng tiếc, nguồn lực tập trung, sự lan tỏa bị giới hạn nên không thể kỳ vọng trở thành bệ đỡ cho thị trường.