Ngành thép liên tiếp “hứng” kiện phòng vệ thương mại

Theo số liệu thống kê của Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA), trong vòng hơn 1 tháng qua, ngành thép Việt đã bị khởi kiện phòng vệ thương mại và áp thuế tự vệ tạm thời từ 7 thị trường gồm Thái Lan, EU, Canada, Malaysia, Hoa Kỳ, Liên minh kinh tế Á – Âu, Ấn Độ với 8 vụ việc.

Riêng thị trường Hoa Kỳ, chỉ cách nhau vài ngày, thép Việt đã liên tiếp hai lần bị khởi xướng điều tra chống lẩn tránh thuế chống bán phá giá và chống trợ cấp.

Từ trước tới nay, sắt thép vẫn là mặt hàng bị kiện phòng vệ nhiều nhất trong số các mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam.

Tuy nhiên, câu chuyện dính kiện phòng vệ thương mại thực tế không phải là chuyện riêng của ngành thép Việt.

Ông Nguyễn Phương Nam, Phó Cục trưởng Phòng vệ thương mại (Bộ Công Thương) cho biết, trên thế giới có hơn 1.500 các vụ việc phòng vệ thương mại trong đó ngành thép chiếm hơn 30% trong tổng số các vụ việc.

Nguyên nhân chính là do thế giới đang trong tình trạng dư thừa công suất sản xuất thép toàn cầu và Hoa Kỳ áp dụng mức thuế 25% đối với các sản phẩm thép nhập khẩu vào Hoa Kỳ với lý do bảo đảm an ninh quốc gia khiến cho nhiều quốc gia khác phải đối phó bằng cách sử dụng các công cụ phòng vệ thương mại để hạn chế nhập khẩu thép.

Ông Chu Đức Khải, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội thép Việt Nam cho biết, Việt Nam là nước sản xuất thép thô lớn thứ 24 trên thế giới vào năm 2015, năm 2016 đứng thứ 19, năm 2017 đứng thứ 18 (sản xuất được 11,5 triệu tấn).

Về thị phần sản xuất thép thô, Trung Quốc là nước sản xuất gần 50% lượng thép thô toàn cầu.

Theo ông Khải, Việt Nam đang trong tiến trình công nghiệp hóa – hiện đại hóa đất nước, đòi hỏi công nghiệp vật liệu phát triển, trong đó có vật liệu kim loại. Chỉ số thép/người của Việt Nam mới chỉ ở mức trung bình của thế giới (240 kg/người), Thái lan là 285 kg/người, Malaysia 325 kg/người, Singapore 506 kg/người, do vậy ngành thép sẽ tiếp tục phát triển để đáp ứng nhu cầu của nền kinh tế.

Ngành thép Việt Nam cũng như đa số các nước khác đang phải đối mặt với Điều luật 232 của Mỹ với mức thuế 25% cho sản phẩm nhôm, thép nhập khẩu vào Hoa Kỳ.

“Mặc dù Việt Nam chỉ xuất khẩu thép xây dựng dân dụng và chỉ chiếm 1,6% trong tổng lượng thép nhập khẩu của Mỹ, không thể ảnh hướng tới an ninh nước Mỹ. Điều này đặt các doanh nghiệp thép Việt Nam trước những khó khăn trong việc tìm giải pháp đối mặt với các vụ kiện, giữ vững thị trường xuất khẩu”, ông Khải khuyến cáo.

Hiện nay, xu hướng các nước trên thế giới gia tăng các biện pháp bảo hộ ngành sản xuất trong nước và nguy cơ xung đột thương mại giữa các nền kinh tế lớn đang đe dọa đến nhiều ngành sản xuất, trong đó ngành sản xuất thép và mặt hàng thép là một trong những ngành bị tác động mạnh nhất.

Đại diện Hiệp hội Thép Việt Nam cũng khẳng định, việc bảo hộ thương mại đang gia tăng trong bối cảnh hội nhập hiện nay. Đặc biệt, các vụ kiện đến từ các thị trường chính của Việt Nam như các nước ASEAN, Hoa Kỳ, EU… Theo đó, sau những vụ kiện như vậy, doanh nghiệp Việt Nam sẽ bị ảnh hưởng lớn đến xuất khẩu..

Cục Phòng vệ thương mại cũng đưa ra khuyến nghị đối với doanh nghiệp đó là để hạn chế thấp nhất việc bị khởi kiện phòng vệ thương mại khi tham gia vào các vụ kiện, các doanh nghiệp nên tự bảo vệ mình bằng cách trang bị cho mình những kiến thức cơ bản về pháp luật phòng vệ thương mại.

Bên cạnh đó, doanh nghiệp nên thường xuyên có hoạt động trao đổi thông tin với hiệp hội và cơ quan quản lý nhà nước, nhằm nắm bắt được những thông tin cảnh báo sớm về khả năng bị khởi kiện tại thị trường xuất khẩu, từ đó lên phương án điều chỉnh hoạt động kinh doanh để tránh bị khởi kiện.

Để tạo điều kiện thuận lợi trong việc tham gia các vụ kiện phòng vệ thương mại, doanh nghiệp Việt Nam cần phải củng cố quan hệ với các bạn hàng, đối tác bên phía nước ngoài vì nhóm những đối tác này cũng là một bên có lợi ích bị ảnh hưởng bởi vụ việc điều tra phòng vệ thương mại.