English
普通话
Cuối tuần trước, Mỹ và Canada đã đạt thỏa thuận vào phút chót để thay thế Hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ (NAFTA) bằng Hiệp định Mỹ – Mexico – Canada (USMCA). Việc này đã cứu vãn khu vực có quy mô thương mại 1.200 tỷ USD khỏi nguy cơ sụp đổ sau gần một phần tư thế kỷ tồn tại.
Trước đó, Tổng thống Mỹ – Donald Trump và Tổng thống Hàn Quốc – Moon Jae-in đã ký được thỏa thuận thương mại tự do. Các cuộc đàm phán song phương giữa Washington và Tokyo cũng đã bắt đầu.
Với các tiến triển này, Deborah Elms – Giám đốc Asian Trade Centre cho rằng Đại diện Thương mại Mỹ – Robert Lighthizer giờ có thể “tập trung toàn bộ cho Trung Quốc”. “Ông ấy muốn giải quyết vấn đề với Trung Quốc. Các vấn đề khác chỉ là sự sao nhãng với công việc thực sự mà thôi. Với tầm quan trọng của Lighthizer về các chính sách thương mại của Mỹ, đây là xu hướng đáng lo ngại cho Trung Quốc”.
Một số chuyên gia cho rằng hoạt động kinh tế đi xuống do tác động từ thuế nhập khẩu có thể khiến Trung Quốc sẵn sàng chấp nhận một thỏa thuận với Mỹ. Dù vậy, nhiều người vẫn tin rằng Trung Quốc sẽ không nhượng bộ và sẽ đáp trả bằng các rào cản chính sách với doanh nghiệp Mỹ đang hoạt động tại đây.
Patrick Perrett-Green – chiến lược gia tại AdMacro đồng tình với quan điểm đầu tiên. Ông khẳng định Washington hiện “có thể tập trung toàn bộ sự giận dữ vào Trung Quốc. Cuộc chiến sẽ ngày càng khốc liệt”.
Elms thì cho rằng cách tiếp cận cứng rắn của chính quyền ông Trump với các cuộc đàm phán thương mại có thể mang lại kết quả. Tuy nhiên, việc này chưa chắc áp dụng được với Trung Quốc, nếu không muốn nói thậm chí có thể phản tác dụng.
“Phương pháp của ông Trump đang có kết quả. Hàn Quốc, Canada, Mexico, Nhật Bản và cả EU đều ít nhiều nhượng bộ”, Elms cho biết, “Tuy nhiên, tôi cho rằng Trung Quốc hoàn toàn khác. Một phần vì những điều chính quyền Mỹ muốn từ Trung Quốc khá mập mờ. Phần khác vì Trung Quốc ít quan tâm đến việc Trump có thể làm gì”.
Không như NAFTA, đòi hỏi của Washington với Trung Quốc “có vẻ mù mịt hơn, với quyền tiếp cận thị trường, chấm dứt ép buộc chuyển giao công nghệ, giảm xuất khẩu sang Mỹ và giảm dư cung sản xuất”, Rachel Ziemba – nhà phân tích các thị trường mới nổi tại Center for New American Security nhận định, “Rất khó đàm phán khi người ta không định hình rõ một thỏa thuận tốt sẽ như thế nào”.
Richard Jerram – kinh tế trưởng tại Bank of Singapore cũng đồng tình với quan điểm trên. “Trung Quốc khác biệt một cách căn bản” so với “lợi ích kinh tế” mà Mỹ muốn có từ việc sửa đổi NAFTA. “NAFTA chỉ cần thay đổi một chút thôi. Còn Trung Quốc dường như phản ánh một sự căng thẳng căn bản giữa các nước lớn”, ông cho biết.
Tony Nash – CEO kiêm nhà sáng lập Complete Intelligence lại cho rằng thành công của Lighthizer với các hiệp định thương mại gần đây là “chỉ báo tốt cho cuộc nói chuyện Mỹ – Trung”. “Trung Quốc cũng có nhiều rắc rối trong nền kinh tế nội địa. Vì vậy, tôi vẫn tin rằng Trung Quốc sẽ ngồi vào bàn đàm phán và nhân nhượng đáng kể”, ông nhấn mạnh.
Việc hoàn tất thỏa thuận với Canada và Mexico cũng giúp Mỹ khôi phục quan hệ đồng minh vốn rạn nứt từ đầu năm do thuế nhập khẩu nhôm thép của nước này. “Nếu USMCA được thông qua, các nước phát triển có thể liên kết lại để đối phó Trung Quốc”, Ziemba cho biết.
Ziemba dự báo cuối cùng, Mỹ vẫn có thể đạt thỏa thuận với Bắc Kinh. Tuy nhiên, điều này “sẽ không hề dễ dàng và kéo dài”.