English
普通话
Bộ Thương mại Mỹ (DOC) vừa ra quyết định cuối cùng của kỳ xem xét hành chính lần thứ 13 (POR 13) thuế chống bán phá giá cá tra phi lê đông lạnh nhập khẩu từ Việt Nam (giai đoạn từ 1/8/2015 đến 31/7/2016) với mức thuế tăng cao nhất từ trước đến nay.
Mức thuế kỷ lục
Theo quyết định nói trên của DOC, chỉ còn lại hai doanh nghiệp Việt Nam có thể xuất khẩu cá tra vào thị trường này là Công ty Vĩnh Hoàn và Biển Đông nhờ đóng mức thuế suất theo thỏa thuận. Nói như ông Nguyễn Văn Đạo, Tổng giám đốc Godaco: “Với mức thuế cao này thì coi như cá tra Việt Nam hết đường xuất khẩu sang Mỹ”.
Cụ thể, theo quyết định cuối cùng này của Mỹ, có 9 doanh nghiệp nằm trong nhóm được hưởng mức thuế riêng biệt phải chịu thuế chống bán phá giá vào Mỹ với mức dao động từ 3,87 USD/kg. Những doanh nghiệp này gồm Godaco, Caseamex, Cuu Long Fish, Dai Thanh Seafoods, Green Farms, Hung Vuong Group, NTSF Seafoods, Southern Fishery, Vinh Quang Fisheries.
Mức thuế này đã cao hơn 1,6 lần so với mức thuế mà Mỹ đưa ra trong quyết định sơ bộ POR13 hồi tháng 9/2017, cao gấp 4,9 lần so với mức thuế suất riêng lẻ trong kỳ xem xét hành chính lần thứ 12 (POR12) trước đó.
Thậm chí, Mỹ còn áp mức thuế chống bán phá giá cao ngất ngưỡng đối với hai doanh nghiệp là Cadovimex II Seafoods và Hoang Long Seafoods với mức tới 7,74 USD/kg.
Đây là mức thuế cao nhất từ trước đến giờ, chưa từng xảy ra trong lịch sử áp thuế chống bán phá giá của Mỹ đối với Việt Nam. Mức thuế 7,74 USD/kg cao hơn 3,2 lần so với mức thuế mà Mỹ đưa ra trong quyết định sơ bộ POR13 trước đó, cao gấp 9,7 lần so với mức thuế kỳ POR12 trước đó mà cá tra Việt Nam xuất khẩu sang Mỹ phải chịu.
Doanh nghiệp ôm lỗ
Trên thực tế, trong nhiều năm, sản phẩm cá tra của Việt Nam bị chính phủ Mỹ áp thuế chống bán phá giá ở mức cao và tăng cường thanh tra, kiểm tra. Tháng 8/2017, sau một cuộc tranh luận chính trị kéo dài, Cơ quan kiểm tra và an toàn thực phẩm (FSIS) thuộc Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ bắt đầu thanh tra toàn bộ cá tra/basa nhập khẩu.
Với quyết định cuối của POR 13 lần này, đây là mức thuế cao nhất đối với cá tra xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ. Với mức thuế này coi như cá tra Việt Nam “hết đường” xuất khẩu sang Mỹ vì hiện tại giá xuất khẩu cá tra sang thị trường này đã là 4-5 USD/kg.
“Bởi, mức thuế gần 4 USD/kg là bằng giá xuất khẩu cá tra sang Mỹ, nay mức thuế gần 8 USD/kg cao gấp đôi giá xuất khẩu thì doanh nghiệp xuất khẩu ôm lỗ”, đại diện một doanh nghiệp xuất khẩu cá tra cho biết.
Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), qua 13 kỳ xem xét hành chính thì đây là lần đầu tiên DOC đã có những điều chỉnh hoàn toàn thiếu cơ sở pháp lý.
“Ngay từ kết quả sơ bộ đợt xem xét hành chính lần thứ 13 đã thể hiện sự không công bằng, trái với các quy định về luật chống bán phá giá thông thường; đồng thời mang tính áp đặt và vô lý đối với các doanh nghiệp đang xuất khẩu sản phẩm cá tra phi lê đông lạnh vào thị trường Mỹ”, thông báo của VASEP cho biết.
VASEP phản đối quyết định thiếu công bằng của DOC trong quyết định của kỳ xem xét hành chính lần thứ 13 vừa được công bố, đồng thời đề nghị DOC phải xem xét một cách kỹ lưỡng các hồ sơ, dữ liệu đầy đủ mà doanh nghiệp Việt Nam đã cung cấp để làm cơ sở tính toán và đưa ra mức thuế chính xác và hợp lý cho các công ty, không được quyền áp dụng các yếu tố bất lợi có sẵn (AFA) để tính mức thuế cho các công ty.
Chuyển hướng thị trường
Trước đó, VASEP cũng nhiều lần khẳng định rõ, việc sản phẩm Việt Nam có giá xuất khẩu thấp là do các doanh nghiệp cùng nhau thiết lập các mô hình liên kết chuỗi từ nuôi, chế biến đến xuất khẩu sản phẩm, từ đó chi phí sản xuất giảm đưa đến sản phẩm cá tra Việt Nam có giá cả cạnh tranh.
Bên cạnh đó, các phụ, phế phẩm từ cá tra được tận dụng để chế biến các sản phẩm có giá trị gia tăng nhằm tăng giá trị và hiệu quả sử dụng cá tra để tạo ra các sản phẩm đa dạng, đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng.
Hiện, một số doanh nghiệp cho biết đã tính đến việc chuyển hướng khai thác sang các thị trường khác như châu Âu, Trung Quốc… Dự kiến rằng Trung Quốc sẽ là thị trường tăng tiêu thụ cá tra, thay thế Mỹ. Thống kê năm 2017, Trung Quốc đã vươn lên vị trí số 1 nhập khẩu cá tra Việt Nam chiếm tỉ trọng 23% so với 17,8% của năm 2016.
Tuy nhiên, giới chuyên gia nhận định các nhà sản xuất Việt Nam vẫn chưa hoàn toàn rời khỏi thị trường Mỹ. Thị trường Mỹ chắc chắn vẫn sẽ đóng một vai trò quan trọng trong tương lai đối với loài cá này. Ở đây, hầu hết người tiêu dùng có nhu cầu cao về các sản phẩm chất lượng cao.