Margin, chờ 2 Sở công bố danh sách cấm

Tính đến ngày 4/10, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCK) đã công bố danh sách 9 CTCK nộp đầy đủ báo cáo thực hiện giao dịch ký quỹ (margin). Đó là SSI, Kim Long, Bản Việt, Rồng Việt, SHS, Phú Hưng, Thành Công, Đại Dương và An Pha. Nhiều CTCK khác đang hoàn tất các thủ tục để nộp hồ sơ thực hiện margin lên UBCK. Điều này cho thấy, nhiều CTCK đã sẵn sàng để triển khai nghiệp vụ mới này. Tuy nhiên, điều mà các thành viên thị trường chờ đợi là danh sách các cổ phiếu nằm trong diện không được phép margin mà 2 Sở giao dịch chưa công bố.

Ông Nguyễn Vũ Quang Trung, Phó tổng giám đốc Sở GDCK Hà Nội (HNX) cho biết, Sở đang nghiên cứu để có thể sớm đưa ra danh sách các cổ phiếu nằm trong danh mục cấm được margin. Một số tiêu chí để các cổ phiếu bị liệt vào danh sách cấm này như cổ phiếu nằm trong diện cảnh báo, kết quả kinh doanh thua lỗ… Tuy nhiên, Sở chưa tiết lộ thời điểm công bố danh sách.

Theo đại diện HNX, việc đưa các cổ phiếu vào danh sách, HNX và UBCK cũng phải cân nhắc, đơn cử như nếu doanh nghiệp có báo cáo kết quả kinh doanh quý có lãi, nhưng kết quả kinh doanh năm là lỗ thì phải xử lý thế nào; đối với cổ phiếu đã đưa vào danh sách được margin, nhưng sau một thời gian lại không đủ tiêu chuẩn thì phải tính ra sao. Ngoài ra, các tiêu chí đưa ra phải dựa trên sự công bằng khi xét duyệt cổ phiếu giữa 2 Sở.

Về phía Sở GDCK TP. HCM (HOSE), bà Trần Thị Anh Đào, Giám đốc Phòng Quản lý niêm yết cho biết, Sở sẽ công bố danh sách cổ phiếu không được margin ngay sau khi nhận được hướng dẫn của UBCK. Bởi nếu không có hướng dẫn cụ thể, chi tiết của UBCK, thì Sở rất lúng túng trong việc chọn cổ phiếu đưa vào danh sách “đen”. Những hướng dẫn cụ thể như cổ phiếu không được margin là khi doanh nghiệp lỗ nhưng lại chưa quy định lỗ quý hay lỗ lũy kế, dựa vào báo cáo tài chính của công ty mẹ hay BCTC hợp nhất…

Như vậy, mấu chốt vấn đề đang nằm ở hướng dẫn cụ thể, chi tiết hơn về tiêu chí để loại các cổ phiếu không được margin từ UBCK. Trao đổi với ĐTCK, đại diện UBCK cho biết, văn bản hướng dẫn này đã hoàn tất, chuẩn bị được chuyển đến 2 Sở. Dựa trên hướng dẫn này, 2 Sở sẽ liệt kê danh sách cổ phiếu không còn đủ tiêu chuẩn niêm yết và các CTCK dựa trên danh sách đó để tham khảo và loại trừ. Trên cơ sở danh sách chứng khoán không đủ điều kiện giao dịch ký quỹ do 2 Sở công bố, các CTCK sẽ lựa chọn danh sách chứng khoán được phép giao dịch ký quỹ. Sau đó, CTCK có trách nhiệm công bố công khai danh sách chứng khoán mà công ty thực hiện giao dịch ký quỹ trên website để nhà đầu tư có thể tham khảo.

Theo đại diện UBCK, để triển khai nghiệp vụ giao dịch ký quỹ, ngoài việc cơ quan quản lý phải hoàn chỉnh các quy định hướng dẫn chi tiết, cụ thể, thì các CTCK còn phải đảm bảo tỷ lệ an toàn tài chính theo quy định, xây dựng hệ thống quản lý rủi ro đối với hoạt động này như quy trình kiểm soát nội bộ, quy trình nghiệp vụ, cho vay và thực hiện giao dịch mua ký quỹ và quản lý rủi ro đối với giao dịch ký quỹ, thiết lập bộ phận chuyên trách quản lý các tài khoản giao dịch ký quỹ và thẩm định năng lực tín dụng, định mức tín nhiệm của khách hàng, đồng thời xây dựng phần mềm quản lý hoạt động giao dịch này.

Vẫn theo đại diện UBCK, là một nghiệp vụ hấp dẫn, song giao dịch ký quỹ chứa đựng nhiều rủi ro. Bản thân nhà đầu tư phải biết được những rủi ro tiềm ẩn trong vay mượn. Các CTCK cũng phải đề phòng trường hợp khi thị trường đi xuống, nhà đầu tư có thể bỏ luôn cổ phiếu để không phải nộp thêm khoản ký quỹ. Bởi vậy, CTCK cần trang bị cho mình hệ thống quản lý rủi ro tốt nhất, có bộ phận tách biệt để quản lý giám sát nhà đầu tư khi thị trường diễn biến xấu.

Đại diện CTCK Kim Long cho rằng, UBCK ban hành Quy chế hướng dẫn giao dịch ký quỹ là bước tiến lớn đối với TTCK và cần sớm được triển khai, nhằm hạn chế tình trạng cạnh tranh thiếu lành mạnh trong hoạt động này.

Dù vẫn còn những tranh cãi về tỷ lệ ký quỹ theo quy định là hơi cứng nhắc,băn khoăn về một số quy định chưa rõ ràng trong quy chế giao dịch ký quỹ, nhiều CTCK vẫn đang dần hoàn thiện quy trình, quy chế, hợp đồng, phần mềm liên quan đến giao dịch này, chỉ chờ hai Sở công bố danh sách cổ phiếu không được margin là chính thức triển khai.