Lãi vay sẽ không cào bằng

Khi đầu vào ở mức cao, việc giảm mặt bằng chung lãi suất cho vay vẫn khó, nhưng dự báo NHNN tiếp tục điều hành theo hướng giữ ổn định. Song về lâu dài, các NH cho rằng sắp tới sẽ có phân biệt lãi vay đối với từng khách hàng, từng khoản vay.

Thanh khoản dư dả

Như vậy, trong tuần thứ 2 của tháng 3 (từ ngày 11 đến ngày 15-3), NHNN đã hút ròng 6.374 tỷ đồng qua kênh OMO, cụ thể đã có 13.961 tỷ đồng được hút về trong khi có 7.588 tỷ đồng được bơm mới. NHNN cũng lần đầu tiên phát hành tín phiếu với 17.000 đồng, kỳ hạn 7 ngày với mức lãi suất 3% sau 4 tháng không có hoạt động trên kênh này.

Tổng hợp 2 kênh OMO và tín phiếu, NHNN ở vị thế hút ròng 23.373 tỷ đồng. Tính lũy kế từ đầu năm 2019 đến nay, NHNN đã hút ròng tổng cộng 64.828 tỷ đồng qua 2 kênh OMO và tín phiếu. Xu hướng hút ròng lũy kế tiếp tục được duy trì tuần thứ 5 liên tiếp. 

Trên thị trường liên NH, lãi suất trong tuần qua cũng tiếp tục xu hướng giảm. Cụ thể, kỳ hạn qua đêm, 1 tuần và 2 tuần giảm lần lượt từ mức 3,95%/năm, 3,8%/năm, 4%/năm xuống còn 3,55%/năm, 3,45%/năm và 3,65%/năm. Song thanh khoản hệ thống NH vẫn tương đối tích cực, thể hiện thông qua hoạt động hút ròng liên tục của NHNN trong các tuần gần đây.

Xu hướng giảm của lãi suất liên NH sẽ vẫn duy trì trong các tuần sắp tới, và giảm về mức trung bình quanh 3% đối với tất cả các kỳ hạn.

Nói về tình hình thanh khoản của hệ thống, ông Phạm Thanh Hà, Vụ Chính sách tiền tệ NHNN cho biết, 6 tháng đầu năm 2018, tín dụng tăng rất nhanh và tín dụng ngoại tệ tăng nhanh hơn tín dụng chung. Tỷ giá ổn định, NHNN mua vào rất nhiều ngoại tệ, mua giao ngay rồi mua kỳ hạn để kiểm soát thị trường tiền tệ. Tình hình thanh khoản dư dả thời điểm đó cũng hỗ trợ lãi suất.

Từ tháng 7-2018 trở đi, thị trường có sự thay đổi, tín dụng vẫn tăng nhưng tín dụng ngoại tệ bắt đầu giảm sâu hơn tín dụng chung và tỷ giá lại biến động mạnh. NHNN bắt đầu bán ngoại tệ giao ngay và cuối năm đã tính đến bán ngoại tệ kỳ hạn. Theo đó, thanh khoản bớt dư dả, lãi suất bắt đầu tăng lên. 

Trong hơn 2 tháng của năm 2019, tín dụng tăng khoảng 1%, tín dụng tháng đầu tiên tiếp tục đà tăng năm 2018 với mức khá cao, nhưng đến tháng 2 chậm lại không có đột biến, thanh khoản thị trường cũng ổn định. Do trước Tết yếu tố mùa vụ, NHNN đã phải tung tiền ra, nhưng sau đó số dư NHNN cho vay đối với các TCTD cũng giảm nhanh chóng và con số hiện nay rất nhỏ.

Theo đó, áp lực thanh khoản cũng rút sạch rất nhanh. Đồng thời, từ tháng 12 năm ngoái, dòng vốn bắt đầu quay trở lại, các NHTM bán ngoại tệ cho NHNN. Từ đầu năm đến nay, NHNN liên tục mua vào ngoại tệ, tuy không rộng rãi như năm ngoái nhưng số lượng mua được khá lớn, hỗ trợ thanh khoản thị trường khi NHNN đẩy tiền đồng ra mua ngoại tệ. 



Huy động vẫn không hạ nhiệt

Tuy nhiên, tình hình thanh khoản dư dả vẫn chưa thể hạ nhiệt được lãi suất huy động trên thị trường 1. Hiện ngày càng nhiều NH đẩy lãi suất vượt xa mức 8%/năm. Tại SCB, khách hàng cá nhân gửi tiết kiệm Đắc Lộc Tài được hưởng kỳ hạn 6 tháng lãi cuối kỳ đến 8%/năm, gửi kỳ hạn 12 tháng hưởng lãi suất 8,45%/năm. Đối với kỳ hạn từ 13-36 tháng gửi tiết kiệm Đắc Lộc Phát, khách hàng được hưởng lãi suất 8,55%/năm. 

Tại VPBank, hình thức gửi tiết kiệm thông thường áp dụng lãi suất 5,3-7,8%/năm.

Khách hàng thuộc phân khúc khách hàng ưu tiên gửi từ 100 triệu đồng kỳ hạn 1 tháng được cộng thêm lãi suất 0,1%. Nhưng nếu chọn tiết kiệm Phát Lộc Thịnh Vượng có thể hưởng lãi suất đến 8,6%/năm số tiền trên 5 tỷ đồng đối với kỳ hạn 18, 24 và 36 tháng.

Các khoản tiền gửi cùng kỳ hạn với số tiền dưới 5 tỷ đồng hưởng lãi suất 8,4-8,5%/tháng. Lãi suất huy động kỳ hạn từ 12 tháng trở lên được VietCapital Bank niêm yết ở mức 8%/năm. Với kỳ hạn15 tháng, lãi suất huy động là 8,3%/năm, trên 24 tháng lãi suất cao nhất 8,6%/năm. 

Theo Ủy ban giám sát tài chính quốc gia, năm ngoái, lãi suất trên thị trường tiền gửi của khách hàng, tổ chức kinh tế và cá nhân tăng. Cụ thể, lãi suất tiền gửi bình quân tăng từ 5,11% năm 2017 lên 5,25% năm. Lãi suất cho vay bình quân khoảng 8,91% (năm 2017 là 8,86%). Lãi suất tăng chủ yếu do các TCTD cơ cấu lại nguồn vốn nhằm đảm bảo các tỷ lệ an toàn trong năm 2019, như tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn giảm xuống 40% và chuẩn bị tăng vốn cấp 2 theo Basel II.

Một số chuyên gia nhận định, nguyên nhân này sẽ tiếp tục giữ lãi suất huy động ở mức trong năm nay. Kể cả thanh khoản hệ thống dồi dào và diễn biến thuận lợi trên thị trường liên NH cũng khó cản xu hướng này, cho đến khi các NH đáp ứng được các quy định về an toàn vốn trong hoạt động.



Ổn định lãi vay nhưng không cào bằng

Các năm gần đây, trong điều hành Chính phủ vừa thúc đẩy tăng trưởng, vừa đưa ra thông điệp cố gắng không đặt gánh nặng lãi suất lên hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.

Song năm 2018, nửa đầu năm, tình hình thị trường thuận lợi giúp lãi suất ổn định, nửa năm sau sự thuận lợi giảm bớt khiến lãi suất cũng được điều chỉnh tăng lên. Do đó bên cạnh vấn đề tín dụng, lãi suất tiếp tục là vấn đề được doanh nghiệp quan tâm trong năm nay, nhất là khi các NH vẫn chưa dừng động thái đua lãi suất huy động vốn. 

Dù vậy, theo TS. Hà Huy Tuấn, Phó Chủ tịch Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia, đầu năm 2019 đã có nhiều thông tin thuận lợi về chiến tranh thương mại, về sự thận trọng trong việc tăng lãi suất Cục Dự trữ Liên bang Mỹ trong năm nay, đồng thời Mỹ đang ở giai đoạn chuẩn bị bầu cử giữa kỳ nên các chính sách cũng sẽ bớt sốc hơn. Trung Quốc cũng đang gặp khó khăn nhất định và NH Trung ương Trung Quốc cũng đưa thông điệp điều hành tỷ giá, lãi suất thận trọng.

Áp lực lạm phát trong nước giảm bớt khi giá dầu thế giới được dự báo không biến động. Theo đó, áp lực lên tỷ giá không quá lớn. Yếu tố này cộng với cung tiền ổn định và kinh tế tăng trưởng tốt sẽ giữ lãi suất cơ bản ổn định trong năm 2019. 

Đứng ở góc độ NH, ông Nguyễn Đình Tùng, Tổng giám đốc OCB chia sẻ, mặt bằng lãi suất sẽ tiếp tục giữ như năm 2018, không có sự biến động. Tuy nhiên, đối với lãi suất cho vay, sự phân biệt giữa các khách hàng khác nhau sẽ ngày càng rõ rệt. Thứ nhất, do định hướng của NHNN đối với các lĩnh vực cho vay.

Thứ hai, ngoài 3 NH đã đạt Basel II, những NH khác cũng sẽ hướng đến áp dụng theo chuẩn này vào hoạt động. Khi đó, các NH sẽ áp dụng giá theo mức độ rủi ro của tài sản, của khách hàng, của khoản vay. Rủi ro thấp sẽ được vay với lãi suất thấp và rủi ro cao vay với lãi suất cao.

Theo đó, có những doanh nghiệp sẽ được vay với lãi suất 5-6%/năm, nhưng cũng có những doanh nghiệp vẫn phải vay với lãi suất 11-12%/năm.