Việc mức tăng của CPI tháng 9 chỉ ở mức 0,82% được xem là trung tính. Điều tích cực mức tăng so với cùng kỳ đã giảm xuống mức 22,42%, so với 23,02% của tháng 8. Sự suy giảm này được cho là tín hiệu về khả năng đạt đỉnh của lạm phát.
Tuy nhiên, theo Công ty chứng khoán SME, còn quá sớm để kết luận thời kỳ lạm phát tâm lý đã kết thúc bởi người dân có khuynh hướng lưu giữ ấn tượng về lạm phát trong quá khứ đồng thời nhạy cảm về lạm phát trong tương lai. Những ký ức về lạm phát trong quá khứ thường kéo dài 6 tháng ngay cả trong thời kỳ lạm phát thấp.
Lo ngại của giới đầu tư về sự trở lại của lạm phát trong 3 tháng tới là có cơ sở khi rơi trúng vào chu kỳ giá cả tăng cuối năm. Nguồn cung hàng hóa cho dịp cuối năm được dự báo là khó khăn do ảnh hưởng của tình trạng thu hẹp sản xuất kéo dài do thắt chặt tiền tệ.
Tuy nhiên việc điều hành thị trường cũng đã được cơ quan quản lý tính đến bằng việc đẩy mạnh bình ổn giá. Tính mùa vụ của CPI khiến việc dự đoán mức tăng trong tháng 10 là không dễ. Tổ điều hành thị trường trong nước mới đây đưa ra dự báo mức tăng CPI tháng 10 từ 0,5-0,6%. Công ty chứng khoán VDS lại dự báo 0,6-0,8%.
Công ty chứng khoán Thăng Long dự báo khoảng 0,6%. Mặc dù con số dự báo có thể “khá thấp” nhưng cũng cần nhớ rằng nhiệm vụ kìm giữ CPI cả năm dưới 18% là rất khó. Điều này đồng nghĩa với việc CPI mỗi tháng cuối năm chỉ được tăng 0,38%.
Việc liên tiếp tung USD ra để bình ổn tỉ giá đi cùng với những cam kết giữ biến động tỉ giá không quá 1% của Ngân hàng Nhà nước hứa hẹn tháng 10 sẽ là tháng sôi động của thị trường ngoại tệ. Giới đầu tư sẽ “căng mắt” xem hiệu quả của các biện pháp mạnh bình ổn thị trường vàng có giúp giảm hiện tượng “chảy máu” ngoại tệ hay không.
Thực tế ngay sau khi lãi suất huy động tiền đồng bị ép xuống, thị trường vàng và ngoại tệ đã biến động tăng ngay lập tức. Những thông tin về chi 1,5 tỷ USD cho nhập vàng và số lớn nữa bán ra bình ổn tỉ giá vẫn chưa đem lại sự bình yên cho hai thị trường liên thông này.
Mấy ngày gần đây, các ngân hàng thương mại phải nâng tỷ giá liên tục kịch trần cho thấy áp lực đang tăng. Nếu chỉ thuần túy sử dụng quỹ dự trữ ngoại hối để bình ổn, thị trường lo ngại khoản dự trữ khiêm tốn mới gây dựng được sẽ sớm hao hụt.
Có lẽ đây cũng là sức ép khiến giải pháp mở cửa một phần thị trường vàng được đẩy nhanh. Theo đó 5 ngân hàng và công ty SJC được bán vàng để bình ổn thị trường. Giải pháp này được sử dụng với kỳ vọng tận dụng nguồn lực của lượng vàng tới hơn 100 tấn đang nằm trong các ngân hàng. Dĩ nhiên Ngân hàng Nhà nước cũng phải đánh đổi bằng cách cho phép quy đổi vàng huy động thành tiền cũng như cho phép giao dịch vàng tài khoản một cách hạn chế để cân đối trạng thái.
Giải pháp nào đưa ra lúc ban đầu cũng được phân tích những mặt tích cực trước. Chỉ có thời gian và thực tế mới chỉ ra những hạn chế. Do vậy cũng cần thời gian mới có thể kiểm chứng được những giải pháp này sẽ giúp tháo gỡ áp lực vĩ mô như thế nào.