English
普通话
Qua cuộc họp ngày 12 và 13/6, cùng với quyết định tăng lãi suất cơ bản 0,25% lần thứ hai kể từ đầu năm, FED đưa ra “thông điệp diều hâu” về khả năng sẽ đẩy nhanh với tần suất tăng lãi suất, có thể có 4 lần trong 2018.
Trong nước, từ trung tuần tháng 4/2018, đến suốt tháng 5 và cho đến nay, khối đầu tư nước ngoài liên tục bán ròng trên sàn chứng khoán Việt Nam.
Trước những diễn biến này, đương nhiên tỷ giá USD/VND không nằm trong lồng kính.
Chưa có biểu hiện căng thẳng
Ngày 20/6, một số tờ báo giật tít như một con sóng lớn của tỷ giá USD/VND đang nổ ra, với những từ mạnh như “kỷ lục”, “tăng nóng”, “nhảy vọt”… Kỳ thực, diễn biến tỷ giá chưa có biểu hiện nóng; chỉ khác ở điểm thị trường đã quá quen với sự ổn định kéo dài của nó mà thôi.
Tính chung từ đầu năm, biến động tỷ giá USD/VND chưa chạm đến mốc 1%, hay mức thay đổi những ngày đầu tuần này là rất hẹp theo biên độ cho phép, cũng như đặt trong khoảng biến động ngầm định mức độ 1-2% được cho là phù hợp với Việt Nam trong năm nay.
Khoảng một tháng trước, tỷ giá USD/VND cũng có đợt biến động; giá USD bán ra của các ngân hàng thương mại cũng từng đạt 22.910 VND. Khi đó, VnEconomy hỏi lãnh đạo chuyên trách, trực tiếp thực thi các biện pháp điều hành tỷ giá của Ngân hàng Nhà nước, câu trả lời “không có gì bất thường”.
Khi đó, cung – cầu ngoại tệ trên các thị trường vẫn thông suốt, các nhu cầu mua ngoại tệ được đáp ứng thuận lợi, trạng thái ngoại tệ của toàn hệ thống thậm chí có dương… Và vài hôm sau, tỷ giá USD/VND nhanh chóng hạ nhiệt.
Nay, một lần nữa giá USD bán ra của các ngân hàng thương mại chạm và chớm vượt mốc 22.900 VND. Diễn biến có vẻ trở nên “nóng” hơn đợt vừa rồi, do có thêm “thông điệp diều hâu” của FED cùng quyết định vừa nâng lãi suất.
Nhưng tỷ giá USD/VND chưa có biểu hiện nào của căng thẳng. Luôn luôn không đổi: chênh lệch giữa giá mua vào – bán ra của các ngân hàng thương mại phản ánh nhu cầu, gắn với khoảng cách mức trần biên độ, mà những chỉ báo này còn cách xa với một dấu hiệu của một áp lực.
Các ngân hàng vẫn như thường lệ, áp giá USD mua vào thấp hơn giá bán ra quen thuộc từ 70 – 100 VND; giá bán ra vẫn giữ chênh thường không quá 30 VND so với giá đang giao dịch trên thị trường liên ngân hàng. Và tất cả những mức này đều đang nằm rất sâu, rất thấp so với mức trần cho phép.
Và Ngân hàng Nhà nước vẫn “chơi đẹp” với thị trường. Tỷ giá tăng vừa qua một phần bám sát diễn biến của tỷ giá trung tâm. Tỷ giá trung tâm được nhà điều hành chủ động liên tục tăng lên những phiên vừa qua, từ 22.558 VND ngày 8/6 lên tới 22.617 VND ngày 20/6. Chủ động tăng này cũng phản ánh diễn biến của đồng USD trên thị trường thế giới, cũng như sau quyết định tăng lãi suất của FED.
Cùng đó, Ngân hàng Nhà nước vẫn tiếp tục phát thông điệp, sẵn sàng bán ra ngoại tệ nếu thị trường cần với giá thấp hơn cả mức trần (duy trì thấp hơn 20 VND suốt thời gian qua cho đến nay).
Áp lực không dồn tại một thời điểm
Trùng hợp ngẫu nhiên, tỷ giá USD/VND có hướng đi lên hiện nay đúng vào cuối tháng 6. Nhiều năm trước, cuối tháng 6 thường là điểm hẹn căng thẳng của tỷ giá.
Xuất phát từ cách điều hành, khoảng biến động định hướng 2-3% mỗi năm trước đây được chia ra, và cuối tháng 6 thường là thời điểm điều chỉnh. Nó lặp đi lặp lại, tạo nên điểm hẹn tâm lý, kỳ vọng và cả phản ứng găm giữ chờ tăng. Những yếu tố này càng đốt nóng diễn biến tỷ giá.
Nhưng nay đã khác. Việc điều hành tỷ giá USD/VND không còn những bước nhảy cóc, kiểu lâu lâu dồn tăng một bước 1% như trước đây. Tỷ giá tiếp tục có gần ba năm ổn định, biến động nhỏ và thiếu sóng. Điều này giúp củng cố niềm tin, tâm lý thị trường về ổn định tỷ giá, hạn chế yếu tố đầu cơ, găm giữ, định hướng kỳ vọng…
Một dữ liệu tham khảo: việc FED tăng lãi suất đã được dự tính trước, nhà đầu tư nước ngoài cũng đã bán ròng trên sàn chứng khoán vài tháng qua, nhưng số liệu vừa công bố của Ủy ban Giám sát tài chính Quốc gia cho thấy, đến cuối tháng 5 huy động ngoại tệ của toàn hệ thống vẫn giảm 3,1% so với cuối 2017 thay vì tăng lên như một biểu hiện của tích trữ, găm giữ.
Hay ở kênh điều tiết chung, chính trong tuần qua Ngân hàng Nhà nước lại phải trở lại ráo riết phát hành tín phiếu để hút bớt tiền đồng về, mà chủ yếu từ nguồn ngoại tệ chuyển đổi (một phần từ các giao dịch mua ngoại tệ kỳ hạn trước đó đáo hạn), qua tăng cả lượng tín phiếu chào bán cùng mở rộng cùng lúc 3 loại kỳ hạn…
Bên cạnh niềm tin, tâm lý và kỳ vọng của thị trường nói trên, cơ chế điều hành nay cũng đã khác.
Cùng với cơ chế tỷ giá trung tâm, các biện pháp bình ổn sức cầu ngoại tệ, trong đó có những cấu phần ảo hoặc cộng hưởng, đã và đang cho thấy hiệu lực.
“Ngày xưa”, mỗi khi tỷ giá tăng, người dân hoặc doanh nghiệp đổ dồn đi mua ngoại tệ phòng xa cho các nhu cầu thanh toán, trả nợ trong tương lai. Nay, những nhu cầu đó không còn dồn ép lên tỷ giá như trước.
Với Thông tư 15, với quy định giãn cầu đã và đang thực thi, không phải ai, không phải doanh nghiệp nào thấy biến là đều ra ngân hàng mua ngoại tệ cả.
Thông tư 15 quy định, những nhu cầu ngoại tệ thực và hợp pháp chưa đến hạn thanh toán, trả nợ từ 3 ngày trở lên đều phải mua kỳ hạn. Tức là, không còn kiểu mọi nhu cầu phòng xa cho tương lai cùng đổ dồn vào mua ngoại tệ tại một thời điểm mà gây áp lực lên tỷ giá như trước đây.
Tất nhiên, các biện pháp điều hành đều phải gắn với các cân đối vĩ mô và chuyển động của cung – cầu.
Nửa đầu 2018, chính sách điều hành tỷ giá có thuận lợi từ xuất siêu; Ngân hàng Nhà nước liên tục tích lũy nguồn lực dự trữ ngoại hối với kỷ lục khoảng 63 tỷ USD; vốn đầu tư gián tiếp nước ngoài trên thị trường chứng khoán tiếp tục vào mạnh hơn chảy ra; chênh lệch lãi suất “đô – đồng” vẫn hậu thuẫn.