Hai kiến nghị “thổi lửa” cho thị trường chứng khoán

Giảm bớt vốn Nhà nước

Các nhà đầu tư đánh giá cao quyết định của Thủ tướng Chính phủ về việc thoái vốn Nhà nước tại 10 doanh nghiệp lớn mà Tổng công ty Đầu tư và kinh doanh vốn Nhà nước (SCIC) đang quản lý vốn. Theo quan điểm của họ, quyết định này cùng với việc cho phép tăng sở hữu nước ngoài tại doanh nghiệp trong nước là một bước đột phá để đưa thị trường chứng khoán Việt Nam nâng hạng từ thị trường cận biên lên thị trường mới nổi.

Tuy nhiên, các nhà đầu tư cho rằng, để việc cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nước được thành công thì việc thoái vốn Nhà nước một cách minh bạch, thông qua đấu thầu và việc tuân thủ và thực thi, cũng như việc giám sát sự tuân thủ và thực thi Nghị định 60/2015 là điều vô cùng quan trọng.

Các nhà đầu tư đề xuất thêm một số điểm như việc thoái hết vốn Nhà nước tại một số doanh nghiệp theo Công văn 1787/2015 cần phải được thực hiện một cách minh bạch thông qua đấu thầu công khai; Chính phủ cần cương quyết yêu cầu các doanh nghiệp đã cổ phần hóa phải đưa cổ phiếu lên sàn giao dịch chứng khoán theo đúng Nghị định 60/2015.

Bên cạnh đó, việc công bố công khai danh mục các tập đoàn, công ty sẽ được cổ phần hoá. Danh mục này cần có tên doanh nghiệp, thời điểm dự kiến sẽ được cổ phần hóa, dự kiến về quy mô và khoảng giá chào bán sẽ có thể tạo thêm sức cầu cho các đợt IPO của DNNN. 

“Để tạo thanh khoản tốt cho thị trường, Chính phủ nên bán từ 25 – 30% cổ phần của doanh nghiệp được cổ phần hóa thông qua các nhà môi giới chứng khoán quốc tế và chuyên nghiệp. Đặc biệt, Chính phủ cần tích cực và chủ động xây dựng và thiết lập những chính sách quản trị doanh nghiệp chuẩn mực dựa trên thông lệ quốc tế để áp dụng cho các doanh nghiệp đã được cổ phần hóa”, Nhóm Thị trường vốn đề xuất.

Thực thi quy định về tăng sở hữu nước ngoài

Trong con mắt của các nhà đầu tư nước ngoài, Nghị định 60/2015 cho phép tăng tỷ lệ sở hữu nước ngoài tại các công ty đại chúng đã thể hiện định hướng lớn và sự cởi mở của Chính phủ về việc cho phép các nhà đầu tư nước ngoài đầu tư sâu rộng hơn vào các công ty đại chúng và các quỹ đầu tư chứng khoán tại Việt Nam.

Nghị định đồng thời cũng cho phép nhà đầu tư nước ngoài được thành lập mới hoặc mua đến 100% các tổ chức kinh doanh chứng khoán đang hoạt động tại Việt Nam khi đáp ứng được một số yêu cầu cụ thể. 

Tuy nhiên, họ cho rằng, có 2 trở ngại lớn làm cho nghị định này không thể thực hiện được.

Thứ nhất, hiện nay, Chính phủ vẫn chưa công bố danh mục các ngành nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện áp dụng đối với nhà đầu tư nước ngoài và tỷ lệ sở hữu nước ngoài cụ thể áp dụng đối với những ngành nghề này, do đó, đã làm vô hiệu hóa phần lớn quy định về tăng sở hữu nước ngoài tại Nghị định 60.

Thứ hai, Luật Đầu tư 2014 quy định không rõ ràng về đối tượng điều chỉnh. Việc quy định không rõ ràng làm cho các doanh nghiệp trong nước, nhà đầu tư trong nước, nhà đầu tư nước ngoài trên thị trường chứng khoán Việt Nam và cả cơ quan chủ quản Việt Nam, cụ thể là Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, Bộ Tài chính, không thể trả lời rõ ràng câu hỏi: Luật Đầu tư 2014, cụ thể là các Điều 23, Điều 24, Điều 25 và Điều 26 Luật Đầu tư 2014 có áp dụng đối các doanh nghiệp trong nước và nhà đầu tư (kể cả nhà đầu tư trong nước và nhà đầu tư nước ngoài) khi góp vốn, mua cổ phần, phần vốn góp của công ty đại chúng niêm yết, đầu tư vào các quỹ đầu tư chứng khoán và chứng khoán trên lãnh thổ Việt Nam hay không?

Để giải quyết hai nút thắt trên, Chính phủ cần sớm ban hành danh mục các ngành nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện áp dụng đối với nhà đầu tư nước ngoài và tỷ lệ sở hữu nước ngoài cụ thể áp dụng đối với những ngành nghề này.

Đồng thời, các nhà đầu tư cũng đề xuất, Nghị định hướng dẫn Luật Đầu tư 2014 của Chính phủ cần quy định rõ, hoạt động đầu tư vào các tổ chức kinh tế là công ty đại chúng, hoạt động đầu tư vào các quỹ đầu tư chứng khoán và chứng khoán trên lãnh thổ Việt Nam thì áp dụng quy định của Luật Chứng khoán và các văn bản quy phạm pháp luật liên quan.