Giao dịch chứng khoán phái sinh – Cuộc chơi của những “tay to”

Từ ngày 28/8/2014 đến 30/10/2014, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) tổ chức lấy ý kiến các tổ chức, cá nhân và các thành viên thị trường về Dự thảo Thông tư hướng dẫn tổ chức và hoạt động trên thị trường chứng khoán phái sinh Việt Nam.

 

Theo nội dung dự thảo mới nhất được công bố ngày 28/8/2014, Thông tư này hướng dẫn tổ chức và hoạt động trên thị trường chứng khoán phái sinh tại Việt Nam, bao gồm tổ chức thị trường chứng khoán phái sinh, hoạt động của thành viên giao dịch, thành viên tạo lập thị trường; tổ chức, hoạt động thanh toán bù trừ, hoạt động của Trung tâm lưu ký chứng khoán và của thành viên bù trừ; hoạt động nghiệp vụ kinh doanh chứng khoán phái sinh của tổ chức kinh doanh chứng khoán phái sinh;  Giao dịch hợp đồng tương lai chỉ số, hợp đồng tương lai trái phiếu.

 

Dưới đây là một số điểm đáng chú ý trong dự thảo này được BizLIVE tổng hợp:

 

Mỗi nhà đầu tư được Trung tâm lưu ký chứng khoán cấp một mã số định danh để giao dịch chứng khoán phái sinh. Nhà đầu tư được mở nhiều tài khoản giao dịch chứng khoán phái sinh và mở nhiều tài khoản thanh toán bù trừ, bảo đảm tương ứng mỗi tài khoản giao dịch chứng khoán phái sinh một tài khoản thanh toán bù trừ. Tại một thành viên giao dịch nhà đầu tư chỉ được mở một tài khoản giao dịch chứng khoán phái sinh. 

 

Trung tâm Lưu ký Chứng khoán được quyền áp dụng giới hạn vị thế  đối với nhà đầu tư, thành viên giao dịch, thành viên bù trừ theo các tiêu chí do Trung tâm Lưu ký Chứng khoán quy định sau khi được Ủy ban Chứng khoán Nhà nước chấp thuận. Định kỳ 3 tháng/1 lần và khi xét thấy là cần thiết, Trung tâm lưu ký chứng khoán có thể điều chỉnh giới hạn vị thế.

 

Tại mọi thời điểm, tổng giá trị cam kết từ vị thế mở tự doanh của thành viên giao dịch không được vượt quá 30% vốn chủ sở hữu. 

 

Tài sản cơ sở của hợp đồng tương lai chỉ số là các chỉ số chứng khoán do Sở giao dịch chứng khoán tại Việt Nam công bố và quản lý. Danh mục chứng khoán của chỉ số phải đa dạng và bao gồm tối thiểu 30 cổ phiếu. Tỷ trọng của mỗi cổ phiếu trong danh mục không được vượt quá 20% giá trị của chỉ số. Biên độ dao động giá hợp đồng tương lai chỉ số do Sở giao dịch chứng khoán quy định cho từng hợp đồng, nhưng tối đa không quá 20% so với giá tham chiếu. 

 

Công ty chứng khoán phải có vốn điều lệ và vốn chủ sở hữu tại báo cáo tài chính của năm tài chính gần nhất đã được kiểm toán và báo cáo tài chính bán niên gần nhất đã soát xét bởi tổ chức kiểm toán được chấp thuận, đạt tối thiểu 500 tỷ đồng trở lên mới được tự doanh chứng khoán phái sinh.

 

Đối với hoạt động môi giới chứng khoán phái sinh, công ty chứng khoán phải có vốn điều lệ và vốn chủ sở hữu tối thiểu 700 tỷ đồng trở lên.

 

Ngân hàng thương mại thực hiện hoạt động thanh toán, bù trừ chứng khoán phái sinh phải có vốn điều lệ tối thiểu 5000 tỷ đồng trở lên.

 

Điều kiện đăng ký thành viên bù trừ đối với công ty chứng khoán bao gồm có vốn điều lệ tối thiểu là 800 tỷ đồng đối với thành viên bù trừ trực tiếp và 1.200 tỷ đồng đối với thành viên bù trừ chung;  Không có lỗ trong 3 năm gần nhất và không có lỗ lũy kế; Duy trì tỷ lệ vốn khả dụng tối thiểu đạt 260% trong vòng 12 tháng gần nhất.

 

Đối với ngân hàng thương mại, phải có vốn điều lệ tối thiểu là 5.000 tỷ đồng đối với thành viên bù trừ trực tiếp và 7.000 tỷ đồng đối với thành viên bù trừ chung.

 

Thành viên bù trừ phải đóng góp vào Quỹ bù trừ nhằm bù đắp thiệt hại phát sinh, bao gồm mức đóng góp cố định và mức đóng góp biến động. Mức đóng góp cố định là 100 tỷ đối với thành viên bù trừ chung và 50 tỷ đối với thành viên bù trừ trực tiếp.