Nguyên nhân là gì?
Theo nhận định của VASEP, xuất khẩu tôm giảm do nguồn cung tôm nuôi từ các nước sản xuất chính trên thế giới vẫn lớn nên giá tôm thế giới gần như không tăng, thậm chí một số quốc gia phải bán giá thấp vì cạnh tranh lớn. Mặt khác, các rào cản thương mại và biện pháp bảo hộ ngành sản xuất trong nước từ các thị trường xuất khẩu chính ngày càng tăng cũng khiến tôm Việt Nam gặp khó.
Tỷ giá cũng là một yếu tố tác động lớn đến hoạt động xuất khẩu. USD tăng mạnh so với một số đồng tiền khác khiến các nhà nhập khẩu buộc phải giảm giá mua tôm. Giá mặt hàng này gần đây có xu hướng nhích lên nhưng không đủ để bù đắp so với tác động của việc USD tăng giá, VASEP cho biết.
Giá trị xuất khẩu tôm của Việt Nam liên tục giảm so với cùng kỳ năm ngoái kể từ quý II, dẫn tới tổng kim ngạch 9 tháng đầu năm nay giảm 4%, đạt 2,6 tỷ USD, Hiệp hội Xuất khẩu và Chế biến Thủy sản (VASEP) cho biết. Riêng trong tháng 9, xuất khẩu mặt hàng này giảm 14,8% và đạt gần 332 triệu USD.
Về cơ cấu hàng xuất khẩu, tôm chân trắng vẫn chiếm vị trí chủ đạo với thị phần 68,4% trong 9 tháng đầu năm, với tổng giá trị xuất khẩu tăng 1% so với cùng kỳ năm ngoái. Ngược lại, xuất khẩu tôm sú giảm 7%, dẫn tới thị phần xuống còn 23,1%.
Về thị trường xuất khẩu, Liên minh châu Âu (EU) là bạn hàng lớn nhất của tôm Việt Nam, chiếm 24,7% tổng kim ngạch xuất khẩu mặt hàng này. Mỹ đứng vị trí thứ ba với thị phần 18%.
Tôm Việt vẫn duy trì được lợi thế cạnh tranh tại EU, Mỹ
Trong hai quý đầu năm, Việt Nam đẩy mạnh xuất khẩu tôm sang EU trong bối cảnh nhu cầu tại Mỹ, Trung Quốc và Nhật Bản giảm. Sang quý III, xuất khẩu sang thị trường này có dấu hiệu giảm. Tuy nhiên, tính chung 9 tháng đầu năm nay, xuất khẩu tôm Việt sang EU vẫn tăng 11% so với cùng kỳ năm ngoái, đạt 648,4 triệu USD, theo số liệu của VASEP.
Trong đó, Anh, Hà Lan và Đức là ba thị trường nhập khẩu tôm Việt lớn nhất, ghi nhận mức tăng trưởng lần lượt là 27,6%, 11,6% và 19,4% so với cùng kỳ năm ngoái.
VASEP nhận định, tôm Việt vẫn duy trì được những lợi thế cạnh tranh tại EU, vì các đối thủ lớn như Ấn Độ và Thái Lan đang vướng phải những vấn đề về đáp ứng tiêu chuẩn chất lượng. Theo Hiệp hội, nhu cầu về thực phẩm tiện lợi đang gia tăng tại châu Âu, nên nếu doanh nghiệp cung cấp các sản phẩm tôm lột vỏ, tôm tẩm ướp, tôm xiên qua với giá cả phải chăng, doanh nghiệp sẽ có nhiều cơ hội tại thị trường này trong thời gian tới.
Đối với thị trường Mỹ, xuất khẩu tôm giảm liên tục từ tháng 4 đến tháng 7 nhưng bắt đầu phục hồi trong hai tháng cuối cùng của quý III. Theo đó, xuất khẩu mặt hàng này sang Mỹ trong 9 tháng đầu năm nay giảm 3%, đạt 472,4 triệu USD.
Theo VASEP, kết quả rà soát thuế chống bán phá giá cho tôm Việt mới nhất của Mỹ cũng như chiến tranh thương mại Mỹ – Trung Quốc sẽ tạo điều kiện để doanh nghiệp Việt Nam đẩy mạnh xuất khẩu sang thị trường này trong thời gian tới, đặc biệt là trước các dịp lễ Tết cuối năm. “Thuế chống bán phá giá giảm là điều kiện thuận lợi để tôm Việt Nam tăng khả năng cạnh tranh tại thị trường này”, Hiệp hội cho biết.
Xuất khẩu sẽ vượt mốc 3,85 tỷ USD của năm 2017?
Nhu cầu thị trường tiêu thụ đang có những chuyển biến tốt. VASEP dự báo nếu giá xuất khẩu tôm của Việt Nam và giá tôm thế giới được cải thiện thời gian tới, xuất khẩu tôm của Việt Nam quý IV sẽ đạt tăng trưởng dương, đưa kim ngạch xuất khẩu tôm cả năm nay vượt qua mốc 3,85 tỷ USD của năm ngoái.