English
普通话
Nằm trong lộ trình hoàn thiện khung pháp lý cho TTCK, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCK) vừa lấy ý kiến góp ý từ các thành viên có liên quan về dự thảo Thông tư hướng dẫn tổ chức và hoạt động của công ty quản lý quỹ (CTQLQ). Theo dự thảo mới này, ngoài những quy định khắt khe hơn về điều kiện của cổ đông để thành lập CTQLQ như các dự thảo trước đó, các quy định liên quan đến nhân sự, cách thức tổ chức CTQLQ cũng có một số điểm mới chưa thực sự nhận được sự đồng thuận của các CTQLQ.
Theo đó, CTQLQ phải có tối thiểu 2 cổ đông/thành viên sáng lập là tổ chức, với tỷ lệ sở hữu tối thiểu 65% vốn điều lệ. Một trong 2 cổ đông/thành viên sáng lập phải là doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng, sở hữu ít nhất 30% vốn điều lệ. Trường hợp CTQLQ là công ty TNHH một thành viên thì chủ sở hữu phải là doanh nghiệp bảo hiểm, ngân hàng thương mại, công ty tài chính hoặc công ty chứng khoán. Pháp nhân ngoài việc đáp ứng năng lực tài chính, phải đảm bảo có thời gian hoạt động tối thiểu 5 năm, đối với pháp nhân là tổ chức tài chính, ngân hàng là 3 năm.
Có 3 nội dung mới trong dự thảo được nhiều CTQLQ quan tâm và cho rằng, cần phải sửa đổi cho phù hợp với thực trạng hiện nay cũng như góp phần tăng tính linh hoạt cho CTQLQ.
Nội dung thứ nhất liên quan đến công tác kiểm toán nội bộ (Điều 9 Dự thảo), thay vì kiểm soát nội bộ. Lãnh đạo một CTQLQ cho biết, việc chuyển hoàn toàn từ “kiểm soát nội bộ” (ở bản dự thảo cũ) sang “kiểm toán nội bộ”, có nghĩa là đặt cao hơn yêu cầu về quản trị nội bộ với một loạt các yêu cầu chặt chẽ mới. Điều này có ý nghĩa là tăng tính minh bạch của các quỹ. Tuy nhiên, hiện tại với thị trường còn ảm đạm, bộ máy nhân sự của các CTQLQ vẫn còn ít người nên yêu cầu này sẽ làm tăng chi phí cho CTQLQ, trong khi hiệu quả còn chưa cao.
Điều kiện đối với nhân viên kiểm toán nội bộ là khá cao, như: có tối thiểu 5 năm kinh nghiệm làm việc ở các vị trí liên quan tới hoạt động nghiệp vụ kinh doanh chứng khoán hoặc nghiên cứu, phân tích, đầu tư tại các tổ chức trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng hoặc kế toán, kiểm toán” và “có chứng chỉ hành nghề kiểm toán viên hoặc đã thi đạt các môn pháp luật về kinh tế, tài chính, tiền tệ, tín dụng; kế toán, kiểm toán, phân tích hoạt động tài chính”. Theo nhận xét chung, với những điều kiện này thì CTQLQ sẽ rất khó tìm được người, hoặc nếu tìm được thì sẽ phải trả một chi phí rất cao.
Nội dung thứ hai, liên quan đến việc quản lý danh mục đầu tư, ủy thác của khách hàng. Theo thông lệ chung, khi khách hàng đã ủy thác danh mục đầu tư cho CTQLQ thì CTQLQ sẽ đứng tên và thực hiện mọi giao dịch liên quan. Tuy nhiên, trong dự thảo mới này, khi CTQLQ mua chứng khoán niêm yết, người đứng tên danh mục là CTQLQ; trường hợp là cổ phiếu chưa niêm yết thì phải được khách hàng đồng ý, và đứng tên lại là chính khách hàng thực hiện ủy thác. Điều này có nghĩa là, cùng một danh mục đầu tư nhưng lại có thể có tới 2 người đứng tên. Chưa kể, việc phân loại như vậy gây phức tạp hơn cho quá trình thực hiện ủy thác đầu tư, nhất là với những trường hợp khách hàng ủy quyền toàn phần cho CTQLQ.
Điều 31 của Dự thảo Thông tư quy định, CTQLQ phải mở tài khoản lưu ký đứng tên Công ty tại ngân hàng lưu ký để lưu ký tài sản của khách hàng ủy thác theo nguyên tắc: ngân hàng lưu ký do khách hàng lựa chọn bằng văn bản. Về ưu điểm, việc cho phép mỗi khách hàng mở một tài khoản lưu ký sẽ thuận lợi hơn cho CTQLQ khi phát triển sản phẩm quản lý danh mục đầu tư. Tuy nhiên, việc này sẽ có thể không thực hiện được nếu CTQLQ có nhiều khách hàng và mỗi khách hàng yêu cầu một ngân hàng lưu ký khác nhau vì theo quy định hiện tại, mỗi CTQLQ chỉ được mở một tài khoản lưu ký để quản lý danh mục đầu tư trong nước, một tài khoản lưu ký để quản lý danh mục đầu tư nước ngoài. 3 CTQLQ trao đổi với ĐTCK cho rằng, để đồng bộ, cơ quan quản lý nên sửa Quyết định 87/2007/QĐ-BTC theo hướng cho phép: mỗi CTQLQ có thể mở nhiều tài khoản của nhiều khách hàng uỷ thác khác nhau tại một ngân hàng lưu ký, cũng như mở nhiều tài khoản của một khách hàng uỷ thác tại nhiều ngân hàng lưu ký khác nhau.
Vấn đề thứ ba được CTQLQ quan tâm là quy định liên quan đến việc giao dịch chứng khoán ủy thác của CTQLQ. Khoản 18, Điều 22, Dự thảo Thông tư quy định, “a) Giá trị giao dịch trong 1 năm của một quỹ, một công ty đầu tư chứng khoán thông qua một CTCK không được vượt quá 50% tổng giá trị giao dịch trong năm của quỹ đó, công ty đầu tư chứng khoán đó, khách hàng ủy thác đó (giao dịch của quỹ phải được phân bổ thực hiện bởi hơn một CTCK); b) Giá trị giao dịch trong năm của một quỹ, một công ty đầu tư chứng khoán, một khách hàng ủy thác thông qua CTCK là người có liên quan không được vượt quá 20% tổng giá trị giao dịch trong năm của quỹ đó, công ty đầu tư chứng khoán đó, khách hàng ủy thác đó”. Lãnh đạo một CTQLQ cho rằng, quy định như vậy có phần không hợp lý. “Nếu CTQLQ có liên kết với một CTCK lớn, giao dịch tốt, mang lại nhiều lợi ích cộng hưởng thì tại sao lại bị hạn chế ở mức 20% giá trị giao dịch? Tại sao lại là 20% và 50% mà không phải là con số khác? Việc đặt trần như vậy sẽ làm phân tán đầu tư của các quỹ, khiến việc quản lý của quỹ sẽ rất phức tạp. Hơn nữa, làm sao quỹ biết được tổng giá trị giao dịch trong một năm là bao nhiêu để tuân theo các các mức trần như trên”.
Với dự thảo Thông tư mới, cơ quan quản lý đã đáp ứng được yêu cầu là nâng cao điều kiện thành lập và đưa các điều kiện nhằm nâng cao khả năng giám sát minh bạch CTQLQ. Tuy nhiên, một vài trong những quy định mang tính chặt chẽ như vậy có thể khiến hoạt động hiện tại của các CTQLQ bị đảo lộn, giảm hiệu quả.