“Đây là thời điểm thú vị cho ngành gỗ Việt Nam”

“Tôi rất vinh dự khi nói về ngành chế biến gỗ Việt Nam và các cơ hội tại thị trường Liên minh châu Âu”, bà bày tỏ. “Thời điểm của sự kiện này không thể phù hợp hơn bởi vì đây là thời điểm thú vị cho ngành gỗ Việt Nam được đánh dấu bằng cam kết đáng khen ngợi của Chính phủ và ngành chế biến gỗ Việt Nam khi tham gia cùng EU trong cuộc chiến chống khai thác và thương mại gỗ bất hợp pháp”.

Theo bà Axelle Nicaise, EU là một trong 4 thị trường xuất khẩu chính của Việt Nam, sau Hoa Kỳ, Trung Quốc và Nhật Bản, với kim ngạch xuất khẩu đạt 700 triệu USD trong năm 2017. Đây là một thị trường lớn của Việt Nam, đặc biệt là đối với các mặt hàng xuất khẩu có giá trị gia tăng như đồ nội thất. Năm 2016, kim ngạch nhập khẩu gỗ và sản phẩm gỗ của EU là 26 tỷ USD và Việt Nam là thị trường xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ lớn thứ hai cho EU. Theo bà Axelle Nicaise, con số này có thể sẽ tiếp tục tăng trưởng nhờ Hiệp định Thương mại tự do (FTA) giữa hai bên mà Hiệp định này dự kiến sẽ loại bỏ hoàn toàn thuế quan đối với gỗ và sản phẩm gỗ trong EU sau giai đoạn tối đa là 7 năm.

Bà Axelle Nicaise cho biết, thị trường gỗ quốc tế liên tục phát triển và người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến chứng chỉ môi trường của các sản phẩm được mua. Gỗ khi được sản xuất hợp pháp và bền vững thì ngày càng được người tiêu dùng tại EU, những người luôn lo lắng về tác động đối với môi trường của sản phẩm gỗ, đánh giá cao.

Giải quyết vấn đề khai thác và buôn bán gỗ bất hợp pháp là chìa khóa bảo đảm rằng ngành chế biến gỗ có thể tiếp tục phát triển bền vững. Việc này được thực hiện thông qua bảo đảm quản lý bền vững các khu rừng mà có thể bảo đảm nguồn cung trong dài hạn và giải quyết được mối quan ngại của người tiêu cùng về tác động tiêu cực của thương mại gỗ thiếu trách nhiệm.

“Tôi xin nhấn mạnh rằng người tiêu dùng ngày nay không còn mua một cách mù quáng, họ đã quan tâm đến vấn đề chặt phá rừng và suy thoái rừng đã gây ra những tác động to lớn đến biến đổi khí hậu, mất đa dạng sinh học và cuối cùng là mất sinh kế”, bà Axelle Nicaise nói.

Từ năm 2013, EU đã thực hiện Quy chế gỗ của EU cấm nhập khẩu gỗ bất hợp pháp vào thị trường EU và đưa ra các yêu cầu bắt buộc về trách nhiệm giải trình đối với các doanh nghiệp của EU. Nói cách khác, tất cả các doanh nghiệp của EU có trách nhiệm bảo đảm gỗ trên thị trường EU, cả gỗ nhập khẩu và gỗ nội địa, có nguồn gốc hợp pháp. Điều này được kỳ vọng sẽ tạo ra một động lực kinh tế tích cực cho các quốc gia và và doanh nghiệp hoạt động có trách nhiệm và cam kết hoạt động hợp pháp và bền vững.

EU và Việt Nam đã hợp tác cùng nhau chống khai thác gỗ bất hợp pháp từ đầu những năm 2000 thông qua các dự án tài trợ và thúc đẩy thương mại gỗ hợp pháp từ Việt Nam từ năm 2011 và hai bên đã đạt được những tiến bộ đáng kể.

Hai bên đã đi một chặng đường dài kể từ khi bắt đầu đàm phán Hiệp định đối tác tự nguyện (VPA) về thực thi lâm luật, quản trị rừng và thương mại lâm sản (FLEGT) vào năm 2011 nhằm mục đích bảo đảm gỗ và sản phẩm gỗ xuất khẩu từ Việt Nam sang EU được sản xuất hợp pháp. Theo bà Axelle Nicaise, đây là một quá trình lâu dài và khó khăn và cần rất nhiều nỗ lực từ tất cả các bên. “Tôi rất vui mừng rằng cột mốc quan trọng đầu tiên trong cuộc chiến này sẽ sớm đạt được khi EU và Việt Nam phê chuẩn Hiệp định VPA, hy vọng là trong năm nay”.

Bà hoan nghênh nỗ lực của Chính phủ Việt Nam, đã tham gia cùng phía EU trong cuộc chiến chống khai thác gỗ bất hợp pháp. “Nói không với gỗ bất hợp pháp” – đã được đưa ra một cách chính xác trong một tuyên bố chung của các hiệp hội gỗ vào năm ngoái – là một thông điệp mạnh mẽ về cam kết của khu vực tư nhân. Tôi hy vọng rằng thông điệp này sẽ tiếp tục gây tiếng vang trong thời gian tới, không chỉ tại Việt Nam mà còn tại các quốc gia láng giềng”.

Việt Nam là quốc gia thứ hai ở Đông Nam Á chuẩn bị ký kết VPA. Theo bà Axelle Nicaise, bằng cách này, Việt Nam gửi thông điệp mạnh mẽ tới các đối tác quốc tế rằng Việt Nam cam kết phát triển bền vững và bảo vệ môi trường. Việc này cũng cho thấy rằng phát triển kinh tế và sự bền vững của môi trường có thể đi đôi với nhau.

Bà kiến nghị cần tiếp tục nỗ lực để bảo đảm sự thiết lập và vận hành của Hệ thống bảo đảm gỗ hợp pháp Việt Nam (TLAS), bao gồm việc thực hiện giám sát và không ngừng tăng cường và củng cố hệ thống trong dài hạn.

Một nội dung quan trọng của TLAS là việc kiểm soát gỗ nhập khẩu, được đưa ra nhằm mục đích bảo đảm rằng tất cả gỗ nhập khẩu được khai thác hợp pháp.

Bà Axelle Nicaise cho biết, với việc thực thi Hiệp định VPA và việc bắt đầu cấp phép FLEGT, các doanh nghiệp Việt Nam sẽ có quyền tiếp cận trực tiếp vào thị trường EU, thị trường chỉ mở cho gỗ hợp pháp. Các doanh nghiệp sẽ không phải trải qua một quá trình kiểm tra tính hợp pháp rườm rà. Và đây sẽ là lợi thế cạnh tranh của Việt Nam so với các quốc gia khác không có một Hiệp định VPA đầy đủ.

Bà lấy ví dụ về trường hợp Indonesia, quốc gia đầu tiên và duy nhất trên thế giới đạt được bước cấp giấy phép FLEGT vào tháng 11/2016. Kể từ đó, trên 40.000 lô hàng gỗ có giấy phép FLEGT với giá trị trên 1,2 tỷ USD đã được xuất khẩu sang EU nói riêng.

“Tôi cũng khuyến khích các bạn nhìn xa hơn thị trường EU. Trong thế giới toàn cầu hóa như ngày nay, các thị trường nhập khẩu gỗ lớn đã có luật pháp đòi hỏi tính hợp pháp của gỗ hoặc đang dần hướng tới điều này. Hoa Kỳ, Hàn Quốc, Nhật Bản là một vài quốc gia như vậy. Với một Hiệp định VPA được thực hiện đầy đủ thì các thị trường này cũng là mục tiêu để Việt Nam chinh phục”, bà Axelle Nicaise nói.