Trong bối cảnh thị trường chứng khoán gần 2 năm liền không có tín hiệu tích cực, thương vụ mua gần 5 triệu cổ phiếu CTCP Cồn rượu Hà Nội (Halico) của Streetcar Investment Holding, công ty con của Tập đoàn Diageo với giá 213.600 đồng/CP (mệnh giá 10.000 đồng/CP) khiến thị trường bất ngờ.
Đầu tháng 7/2011, Streetcar chào mua công khai hơn 1 triệu cổ phiếu Halico, cũng với mức giá trên. Nếu việc chào mua thành công, Streetcar sẽ nắm tổng cộng 30% vốn cổ phần tại Halico.
Nguyên nhân khiến Streetcar sẵn sáng trả giá cao như vậy là do khả năng sinh lời của Halico. Năm 2008, Halico lãi sau thuế 162 tỷ đồng trên mức vốn điều lệ 70,6 tỷ đồng. Năm 2009, vốn điều lệ của Halico tăng lên 108,5 tỷ đồng, đồng thời lợi nhuận sau thuế cũng tăng lên xấp xỉ 220 tỷ đồng. Năm 2010, dù lợi nhuận chỉ đạt 129,218 tỷ đồng trên vốn điều lệ 200 tỷ đồng, nhưng Halico đã tích lũy được lượng vốn chủ sở hữu 603,7 tỷ đồng, tài sản cố định khấu hao được 1/3.
Bên cạnh đó, nhiều ý kiến cho rằng, Streetcar đang sở hữu nhiều thương hiệu rượu như: Johnnie Walker, Guiness, Smirnoff, Baileys… Vì thế, lý do mà Streetcar muốn nắm giữ cổ phiếu Halico có thể là thông qua công ty này thâm nhập thị trường đồ uống lên tới 90 triệu dân của Việt Nam.
Giám đốc đầu tư của một công ty quản lý quỹ nhận định, việc mua cổ phiếu Halico với giá 20x của Streetcar có thể vẫn rẻ, bởi nhiều công ty quốc tế lớn đã bị thất bại khi thâm nhập thị trường, phát triển thương hiệu và kênh phân phối. M&A là phương thức hợp lý để tận dụng thế mạnh hệ thống phân phối này.
Đây cũng là nguyên nhân khiến năm 2008, Lotte Confectionery Co.Ltd chi mạnh tay để sở hữu 38,6% vốn cổ phần của Bibica, giúp giá cổ phiếu này tăng gấp đôi trong thời gian ngắn, trong khi hiệu quả hoạt động của Công ty khi đó không có gì đáng kể.
Không chỉ có trường hợp của Halico, thương vụ mua 1.600 tỷ đồng mệnh giá cổ phiếu PVI với mức giá 40.000 đồng/CP của Quỹ đầu tư Oman (OIF) hồi tháng 4/2010 cũng là một điển hình của việc nhắm vào lợi ích liên quan, thay vì hiệu quả đầu tư tài chính trực tiếp đơn thuần.
Ông Nguyễn Anh Tuấn, Chủ tịch HĐQT PVI nhận xét: “Mua cổ phiếu PVI chỉ là bước đầu tiên của đối tác nhằm mục đích tiến sâu hơn vào thị trường trong nước. Muốn làm được điều đó, việc sở hữu một lượng cổ phần đủ lớn là điều cần thiết, nhưng không dễ để NĐT mua được trên sàn, nên việc chấp nhận bỏ ra mức giá trên cũng là bình thường”.
Đây có lẽ cũng là một trong những lý do khiến Công ty Hanshin Engineering & Construction Co., Ltd thực hiện mua 25 triệu cổ phiếu PVX của Tổng CTCP Xây lắp Dầu khí với mức giá 25.000 đồng/CP trong tháng 6 vừa qua, gấp đôi so với thị giá cổ phiếu này tại thời điểm chuyển nhượng.