Có nên cho doanh nghiệp nhập khẩu vàng hay không?

Nghị định 24 quy định về quản lý thị trường vàng đã làm thay đổi căn bản cách thức quản lý thị trường vàng của Ngân hàng Nhà nước. Cùng với việc bãi bỏ chính sách cho phép các tổ chức tín dụng được huy động vàng từ người dân, có trả lãi – vốn đã bị không ít tổ chức tín dụng lợi dụng bằng nhiều cách như: bán vàng thu tiền đồng, cho vay vàng với lãi suất cao ngất, Ngân hàng Nhà nước tăng cường quản lý việc lưu hành vàng miếng bằng cách giành độc quyền sản xuất vàng miếng mang thương hiệu quốc gia SJC. Những động thái này đã giúp ngăn chặn được cái van ngầm vẫn thông nhau giữa thị trường ngoại tệ và thị trường vàng, từng khiến cho cặp đôi vàng – đô la nhiều lần lồng lên như đôi ngựa bất kham. Khi cái van ngầm này chưa bị chặn đứng, các giải pháp khác của chính sách tiền tệ bị cặp ngựa chứng này vô hiệu hóa, khiến cho tỷ giá hỗn loạn; lạm phát gia tăng, giá vàng nhảy múa. Nghị định 24 ra đời khắc phục những bất cập này. Cơ chế đấu thầu vàng công khai, minh bạch theo đúng tinh thần của thị trường được thực hiện đã phát huy tác dụng, đưa giá vàng từ 45 triệu đồng/1 lượng xuống còn 37,2 triệu đồng/1 lượng, và sẽ còn tiếp tục xuống nữa. Bằng cơ chế độc quyền dập vàng miếng, Ngân hàng Nhà nước đã góp phần quan trọng để làm giảm tình trạng buôn lậu vàng, hạn chế tình trạng vàng hóa, đô la hóa đã có lúc tác oai tác quái khiến cơ quan quản lý nhà nước tưởng chừng bó tay.

Tất cả những kết quả này đã góp phần ổn định thị trường tiền tệ, thị trường tỷ giá và thị trường vàng trong nước, đóng góp vào tiến trình kiềm chế lạm phát, giúp các chính sách tín dụng được hỗ trợ tích cực nhằm giảm dần mức lãi suất cả huy động và cho vay.

Tuy nhiên, Nghị định 24 cũng quy định “vào thời điểm thích hợp, Ngân hàng Nhà nước cấp phép cho doanh nghiệp có giấy phép kinh doanh vàng được nhập vàng nguyên liệu để sản xuất hàng trang sức…” Nay, Hiệp hội các nhà kinh doanh vàng đã chính thức gửi văn bản kiến nghị Ngân hàng Nhà nướác thực hiện điều khoản này. Về nguyên tắc, việc cho phép các doanh nghiệp được nhập khẩu vàng nguyên liệu để sản xuất hàng trang sức sẽ giúp phát triển nghề kỹ nghệ kim hoàn ở nước ta, tạo công ăn việc làm cho lao động thủ công có tay nghề giỏi và đáp ứng nhu cầu sử dụng trang sức của người dân. Bên cạnh đó, có thể còn giúp xuất khẩu mặt hàng trang sức mỹ nghệ ra thị trường quốc tế, khẳng định tay nghề tài hoa và tinh xảo của thợ thủ công Việt Nam.

Tuy nhiên, trong bối cảnh thị trường vàng đặc biệt nhạy cảm như thời gian qua, nhất là khi hiệu quả của các chính sách quản lý nhà nước về vàng mới được tái lập nhưng chưa được củng cố, thì việc cân nhắc nên cho nhập khẩu vàng nguyên liệu trong giai đoạn này hay không, rất cần được xem xét thận trọng. Thực tế mặc dù Hiệp hội đã gửi văn bản kiến nghị, nhưng đến nay vẫn chưa có doanh nghiệp nào hội đủ các tiêu chuẩn để được nhập vàng nguyên liệu sản xuất hàng trang sức như quy định của pháp luật. Đặc biệt, khi mà trên thị trường vẫn đang lưu hành nhiều loại vàng miếng khác nhãn hiệu SJC, chưa được Ngân hàng Nhà nước quản lý độc quyền, thì việc cho nhập khẩu vàng nguyên liệu cũng có thể dẫn đến tình trạng không sử dụng để sản xuất hàng trang sức như mục đích cấp phép. Điều này có thể gây tác động tiêu cực đến mục tiêu bình ổn thị trường vàng và thu hẹp khoảng cách giữa giá vàng trong nước và giá vàng thế giới.

Vì vậy, thời điểm và số lượng vàng cho nhập là những yếu tố cần phải cân nhắc kỹ. Bên cạnh đó, biện pháp nào để quản lý việc thực hiện nhập khẩu vàng nguyên liệu về và được sử dụng đúng mục đích cũng cần được xây dựng, để vẫn có thể thực hiện đầy đủ Nghị định 24 về quản lý thị trường vàng và vẫn đáp ứng được nhu cầu của doanh nghiệp.