Cổ đông sẽ cùng giám sát và lên tiếng

Ngày 28/9/2011, UBCK công bố quyết định xử phạt vi phạm hành chính tại 12 DN niêm yết, trong đó có yêu cầu DN sau khi chấp hành quyết định xử phạt, phải xác định cá nhân có lỗi gây ra vi phạm hành chính để xác định trách nhiệm pháp lý và nghĩa vụ tài chính của người đó theo quy định của pháp luật. UBCK còn yêu cầu DN phải báo cáo ĐHCĐ gần nhất về các thiếu sót, sai phạm của cá nhân đó, đồng thời báo cáo kết quả xác định cá nhân có lỗi gây ra vi phạm hành chính về UBCK. Đây là lần đầu tiên dư luận được tiếp nhận thông tin về việc DN phải quy trách nhiệm cá nhân khi xảy ra sai phạm.

Trong cuộc trao đổi với báo chí liên quan đến vụ việc tại Dược Viễn Đông trước đó, lãnh đạo UBCK cho biết, thực tế, trong các quyết định xử phạt vi phạm hành chính của UBCK với DN cũng đều có yêu cầu DN phải quy trách nhiệm cá nhân về lỗi vi phạm. Tuy nhiên, dư luận không biết về nghĩa vụ này là do các thông báo trên website của UBCK thường đưa vắn tắt và không có nội dung này.

Chính vì chưa được tiếp nhận đủ thông tin về xử phạt DN, nên từ lâu trong dư luận tồn tại những băn khoăn về công tác “bắt lỗi” tại DN. Nhiều cổ đông tại các DN bị phạt từng ấm ức chia sẻ với ĐTCK rằng, lỗi vi phạm mà UBCK xử phạt DN là do chính lãnh đạo DN gây nên, nhưng khi xử phạt, UBCK lại phạt DN, tức là phạt chính vào túi tiền của cổ đông. Bên cạnh đó, Nghị định 85 có quy định DN sau khi chấp hành quyết định xử phạt, phải xác định cá nhân có lỗi để xác định trách nhiệm pháp lý và nghĩa vụ tài chính của người đó, nhưng vì hoạt động này không được công bố sau đó, nên UBCK có thực hiện  giám sát đến cùng việc thực thi điều khoản này tại DN hay không? Nếu DN không thực hiện nghĩa vụ này, chế tài tiếp theo của UBCK sẽ là gì?

Theo dõi TTCK gần đây có thể thấy, công tác xử phạt vi phạm hành chính tại UBCK được thực hiện ngày càng mạnh mẽ với cả các cá nhân và tổ chức vi phạm. Đối với DN, lỗi dẫn đến bị xử phạt  tập trung ở việc vi phạm về nghĩa vụ báo cáo, công bố thông tin về giao dịch của cổ đông nội bộ, cổ đông lớn hoặc vi phạm về nghĩa vụ báo cáo, công bố thông tin trên các Sở GDCK. Ngoài các lỗi thông thường, một số lỗi “mới” cũng đã được UBCK phát hiện và bắt đầu xử phạt, như lỗi DN sử dụng vốn sai mục đích, lỗi thông tin không chuẩn xác hay thực hiện không đúng các thông báo trong bản cáo bạch… Đối tượng vi phạm hành chính trong các quyết định xử phạt DN của UBCK chính là DN và đương nhiên, khoản tiền nộp phạt trước hết là DN phải bỏ ra. Việc quy trách nhiệm tiếp theo về vi phạm tại DN và khoản tiền nộp phạt được coi là vấn đề nội bộ và DN phải có nghĩa vụ công bố thông tin cũng như báo cáo UBCK khi thực hiện nghĩa vụ này.

TTCK càng rộng về quy mô thì càng phức tạp về các hình thái vi phạm luật pháp. Để bảo vệ các nhà đầu tư chân chính, nhiều ý kiến cho rằng, tất cả các quyết định xử phạt của UBCK cần được thông báo đầy đủ hơn ra công chúng. Khi UBCK yêu cầu DN phải công khai thông tin quy trách nhiệm tại nội bộ DN, thì không những UBCK giám sát được việc thực thi nghĩa vụ này, mà tất cả các chủ thể trên TTCK đều được biết và cùng tham gia giám sát với Ủy ban.

Việc quy trách nhiệm cá nhân đã được đề cập từ năm 2010, nhưng việc công khai trách nhiệm cá nhân khi DN bị xử phạt là một nghĩa vụ mới mà UBCK yêu cầu DN phải thực hiện. Nghĩa vụ này có thể gặp nhiều sự phức tạp khi thực thi, nhưng đó sẽ là biện pháp mạnh mẽ nhất buộc những người có trách nhiệm tại DN hành động trong khuổn khổ pháp luật, tôn trọng pháp luật và tôn trọng quyền lợi của cổ đông.