Ẩn số vốn đầu tư với biến động lãi suất từ FED

Báo cáo Dòng vốn Toàn cầu cập nhật đến tháng 2/2018 vừa công bố của CTCK SSI cập nhật và thống kê dòng chảy vốn của các thị trường tài chính lớn trên toàn thế giới.

Báo cáo cũng nhận định về những mối tương quan nhất định giữa dòng chảy vốn với dòng vốn ngoại đang hiện hữu trên TTCK Việt Nam. Câu hỏi có quá lo ngại về khả năng rút vốn xảy đến, và đâu là những yếu tố nhà đầu tư cần quan tâm trong thời gian hiện nay và sắp tới, được đề cập.

Dòng tiền vào tích cực, giới đầu tư chấp nhận rủi ro

Theo báo cáo này, SSI thống kê, dòng tiền vào (inflow) đang tích cực, Mỹ, Tây Âu và các thị trường mới nổi vào cuối tháng 2. Cụ thể, sau ba tuần đi ra, các quỹ tư cổ phiếu tại Mỹ đã có dòng vốn đổ vốn +8.6 tỷ USD. Các thị trường phát triển và nhóm thị trường mới nổi còn lại tất cả đều có vốn chảy vào. Ngược lại, nhóm quỹ đầu tư Money Market Fund tiếp tục rút ra (outflow), dấu hiệu cho thấy giới đầu tư đã tăng mức độ chấp nhận rủi ro.

Tại Tây Âu, do ảnh hưởng của cuộc bầu cử tại Italia, dòng tiền vào thị trường khu vực này giảm xuống +1.39 tỷ USD, mức thấp nhất 3 tuần. Các đảng theo chủ nghĩa dân túy đang chiếm ưu thế tại Italia là một nguy cơ bất ổn lớn cho khu vực. Cùng với đó, toàn bộ các quốc gia thuộc khối Eurozone như Đức, Pháp, Hà Lan đều có hiện tượng rút vốn vào tuần cuối tháng 2 trong khi các nước ngoài Eurozone như UK, Thụy Sỹ, Thụy điển lại có tiền vào.

Cũng trên thị trường quốc tế, báo cáo thống kê, nhóm quỹ chính của EM (Emerging market) là GEM (Global emarging market), EM Châu Á, Đông Âu và Châu Mỹ Latin cùng có tiền vào. Vốn chảy vào EM Châu Á tăng lên mức cao nhất 4 tuần, dẫn dắt bởi dòng vốn tại Trung Quốc và nhóm các quỹ đầu tư khu vực (regional funds). Nhóm quỹ đầu tư khu vực EM Châu Á có mức đổ vốn +0.8 tỷ USD, mức cao nhất 5 tuần.

Như vậy, tính từ đầu năm, Mỹ là nước duy nhất bị rút vốn, chủ yếu do tuần sụt giảm mạnh đầu tháng 2. Nhóm quỹ GEM có vốn tăng lớn nhất, +23.7 tỷ USD. Cùng kỳ 2017, GEM có vốn tăng +9 tỷ USD và nhóm quỹ EM Châu Á bị mất 4,1 tỷ USD. 

Xác suất tăng lãi suất của FED

Mặc dù vậy, các chỉ số tài chính lớn trên thị trường quốc tế đều đã ghi nhận giảm trong tháng 2. Mức giảm được cho có nguyên nhân trực tiếp từ động thái của FED – Cục Dự trữ Liên bang Mỹ.

Phản ứng tiêu cực của thị trường tài chính trong quãng thời gian cuối tháng, theo báo cáo phân tích, được gắn với nguyên nhân chính là FED sẽ nâng lãi suất nhiều hơn so với dự kiến. Xác suất FED nâng lãi suất 2 lần trong năm 2018 giảm nhanh, thế vào đó là xác suất nâng 3 và đặc biệt là 4 lần. Vào ngày 9/02/2018, xác suất dự báo FED nâng lãi suất 4 lần là 12.6%, vào đầu tháng 3, tỷ lệ này đã tăng lên 24%.

SSI cũng cho rằng có 2 sự kiện mới xuất hiện trong tháng 2 được cho là có ảnh hưởng lớn đến khả năng FED nâng lãi suất: Thứ nhất, Tổng thống Mỹ Donald Trump đưa ra quan điểm cần tăng thuế với thép và nhôm, đẩy giá thép và nhôm tại Mỹ tăng, làm tăng dự báo lạm phát. Hơn thế, giới đầu tư lo ngại đây mới chỉ là dấu hiệu ban đầu của các cuộc chiến thương mại trong tương lai, từ đó còn kéo nhiều mặt hàng khác tăng giá. Thứ hai, Chủ tịch mới của FED, Jerome Powell, trong phiên điều trần trước Ủy ban Tài chính Quốc hội ngày 27/02 cho biết các thành viên của FED “đang cân nhắc các diễn biến kể từ phiên họp tháng 12 và đưa ra lộ trình lãi suất mới”. Phát biểu này ngay lập tức được giới đầu tư đánh giá là sẽ tăng khả năng FED nâng lãi suất nhiều hơn so với dự kiến.

Theo SSI, đến thời điểm hiện tại FED đã nâng lãi suất 5 lần, trong đó 2 năm 2015 và 2016 mỗi năm tăng 1 lần vào tháng 12, còn vào năm 2017, FED nâng lãi suất 3 lần vào tháng 3, 6 và 12. Và lịch sử của thị trường cho thấy, trước mỗi lần FED nâng lãi suất, phản ứng của dòng vốn lại rất khác nhau.

“Năm 2015 dòng vốn thể hiện xu hướng thường thấy đó là rút khỏi các thị trường mới nổi để chuyển về các thị trường phát triển, đặc biệt là Mỹ. Tỷ lệ dự báo FED nâng lãi suất vào phiên họp tháng 12/2015 thường xuyên ở mức cao trên 60%. Trái lại khi bước sang năm 2016, tỷ lệ dự báo FED nâng lãi suất biến động tăng giảm liên tục, có lúc rơi xuống thấp dưới 20%. Nguyên nhân chính là các căng thẳng chính trị Trung Đông dẫn đến các xáo trộn kinh tế tại Châu Âu, Brexit và lo ngại Trung Quốc hạ cánh cứng làm giảm triển vọng kinh tế toàn cầu, từ đó hạ thấp khả năng FED nâng lãi suất. Mọi chuyện thay đổi nhanh kể từ khi Donald Trump thắng cử tổng thống vào đầu tháng 11. Tỷ lệ dự báo FED nâng lãi suất vào tháng 12/2016 lập tức tăng nhanh. Cùng với đó dòng vốn cũng xoay về xu hướng thường thấy, rút khỏi EM và đổ về DM. Tuy nhiên giới đầu tư càng ngày càng hoài nghi về khả năng thực thi các chính sách của Donald Trump. Cùng với đó các dấu hiệu kinh tế hồi phục không chỉ ở Mỹ mà trên phạm vi toàn cầu đã khiến dòng vốn nhanh chóng quay trở lại các kênh đầu tư mạo hiểm, bao gồm cổ phiếu và thị trường mới nổi. Kể từ tháng 1/2017, các quỹ đầu tư cổ phiếu của cả DM (Developed market) lẫn EM cùng nhận được dòng vốn mạnh và xu hướng này tiếp diễn sang năm 2018”, báo cáo đánh giá.

Câu chuyện Việt Nam

SSI thống kê hiện đang có 4 quỹ ETF đầu tư chuyên biệt vào Việt Nam với phần lớn vốn của các quỹ đến từ các nhà đầu tư nước ngoài. Inflow vào 4 quỹ ETF này tăng rất nhanh trong tháng 01/2018 và chững lại từ tháng 2. So với mức đỉnh ngày 7/2/2018, lượng vốn bị rút ra là 383 tỷ, bằng 7% tổng lượng vốn đổ vào từ đầu năm tính cho đến ngày 7/2.

Giá trị của 4 ETF là không lớn nếu so sánh với tổng giá trị đầu tư của NĐTNN tại Việt nam. Tuy nhiên có một sự tương đồng giữa dòng vốn ở 4 ETF với xu hướng dòng vốn tại các EM và việc bán ròng của NĐTNN tăng lên ở Việt Nam trong tháng 2. Vì lẽ này, có một mối liên hệ nhất định giữa xu hướng dòng vốn trên toàn cầu với xu hướng mua/bán ròng của NĐTNN trên TTCK Việt Nam.

Với xu hướng dòng vốn trên toàn cầu chưa xoay chuyển theo hướng bất lợi cho EM, hiện tại chưa quá lo ngại về dòng vốn nước ngoài rút khỏi Việt Nam, SSI nhấn mạnh.

Theo Chứng khoán SSI, có 2 sự kiến quốc tế cần phải tiếp tục theo dõi để có thể dự báo được xu hướng dòng vốn trong tương lai đó là: Thứ nhất, nguy cơ chiến tranh thương mai do Donald Trump khởi xướng. Cuộc chiến thương mại sẽ ảnh hưởng đến các nước xuất khẩu nhiều vào Mỹ, trong đó có Việt Nam. Từ đây sẽ có nhiều hệ quả như cán cân thương mại, tỷ giá, từ đó ảnh hưởng đến tăng trưởng và tâm lý của NĐTNN. Thứ hai, Khả năng FED nâng lãi suất do lạm phát. Bên cạnh yếu tố lạm phát đến từ chiến tranh thương mại, lạm phát còn đến từ nhiều nguyên nhân khác, bao gồm việc tăng lương. Nếu khả năng FED nâng lãi suất 4 lần trong năm 2018 tăng, chiến lược phân bổ tài sản và xu hướng dòng vốn trên toàn cầu rất có thể sẽ thay đổi.

Tóm lại, mặc dù chưa phải quá lo lắng về xu hướng rút vốn của NĐTNN, những diễn biến mới tại Mỹ đang tạo ra nhiều ẩn số cho xu hướng dòng vốn toàn cầu cũng như tại Việt Nam trong thời gian tới.

Ghi nhận trên thị trường chứng khoán Việt Nam, cập nhật giữa tuần giao dịch đầu tiên của tháng 3, khối ngoại trên sàn HSX đã trở lại mua ròng và chấm dứt 7 phiên bán ròng vào ngày 6/3. Dù còn nhịp rung lắc ở các đợt giao dịch liền liền phiên, theo đánh giá chung của giới đầu tư, dòng tiền trên thị trường hiện đang khá ổn định và cơ hội trong bầu không khí tiềm ẩn rủi ro vẫn còn lớn. Động lực cho dòng tiền của NĐTNN ở lại với TTCKVN tại thời điểm hiện nay, được đánh giá là đang dựa trên nền tảng vĩ mô tích cực và đặc biệt CPTPP hồi kết.